Herkes dolardan kaçmak istiyor
Rusya ve Çin'in birbirleri arasındaki doğalgaz ile ilgili ödemelerde doları terk etmeye yönelik adımlar atması, doların maliyetinden kurtulmak isteyen tüm dünya ülkelerinin dikkatini çekiyor
23.06.2014 00:00:00
YENİ MESAJ / İSTANBULProf. Dr. Haydar Baş'a ait olan Milli Ekonomi Modeli'ni uygulamaya başladıktan sonra doları rezerv para olmaktan çıkarmaya çalışan Rusya, Çin ile bu konuda önemli anlaşmalar yaptı. Tüm dünyanın dikkatini çeken bu anlaşmalar, uluslararası para birimi olarak doların rolünün kaçınılmaz olarak azalmasını sağlıyor. Fransız ekonomisti, Sosyal bilimler Yüksek Okulu müdürü Jak Sapir "Rusya'nın sesi" radyosuna verdiği demeçte dünya finans piyasasının geleceği hususundaki tahminlerini açıkladı. "Rusya ve Çin doğalgaz ile ilgili ödeşmelerde Dolardan kurtulmak niyetindeler. Böyle planlar gerçekleşebilir mi?" sorusuna cevap veren Fransız ekonomist şöyle konuştu: "Hiç şüphe yok ki Rusya ve Çin hükümetlerinin planları çok önemli olarak nitelendirilebilir. Gerçekte Doların dünya ekonomisinde üç görevi var. Dolar bir hesap birimidir. Pek çok fiyatlar, bu arada doğalgaz, petrol ve diğer ham maddelerin fiyatları dolar cinsinde belirleniyor. Bundan başka dolar, uluslararası ödeşmelerde kullanılan para birimi ve rezerv para birimidir. Rusya ve Çin hükümetleri ilgili sözleşmeyi imzalamakla bazı ikili ödeşmelerde, bu arada doğalgaz ve petrol ile ilgili ödeşmelerde Doları hesap birimi olarak kullanmaktan vaz geçmek istiyorlar. Her halde bu istek hayata geçirilecek. Bu bağlamda Rublenin Çin'de, Yuan'ın da Rusya'da kabul edilmesi gerekecek. Ruble Çin'de artık hesap birimi olarak kabul edildi. Yuan da ilk kez Moskova borsasında işlem gördüğü geçen yılın sonlarında Çin parası Rusya'da kabul edildi. Böyle adım bazı ülkelerin devamlı olarak karşı karşıya geldikleri problemin var olduğunu gösteriyor. Söz konusu yalnız Rusya ve Çin değil, hammadde üreticileri olan pek çok ülkelerdir. Bu ülkeler ödeşmelerde hesap birimi olarak Doları kullanmak zorunluluğundan kurtulmak istiyorlar."Sistemin değiştirilmesi gerekDoların dışında rezerv paranın oluşturulması konusuna da değinen Jak Sapir, "Bu, çoktan ortaya çıkan bir problemdir. Hatırlayacağınız gibi bir rezerv parası olarak Dolar daha 1965-66 yıllarında general de Gol tarafından eleştiriliyordu. Ve yeni bir uluslararası finansal kriz başladığı her defasında bu problem yeniden ortaya çıkıyor. Bir yandan başlıca olarak Doların rezerv parası olarak kullanılmasına dayalı şimdiki sistemin tatmin edici olmadığı açıktır. Değişik ülkelerde Merkez bankaların döviz rezervlerinde Doların yanısıra Avro, bundan başka Kanada Doları, Avustralya Doları ve Singapur Doları bulunuyor. Sözün kısası rezerv parasının çeşitlendirilmesi gereği, belki de bizzat sistemin değiştirilmesi gereği oluştu. Karşımızda değişik yollar var: Uluslararası para sisteminin yeniden örgütlenmesi için 1944'te yapılan Bretton-Vuds konferansına benzer uluslararası konferansın düzenlenmesi için gerekli politik koşulların sağlanması gerek. Öyle geliyor ki bunu yapma zamanı hala gelmedi. Şimdiki durumdan yarar elde eden ABD her şeyin olduğu gibi kalması için her şeyi yapacak veya hiç olmazsa değişiklikler sürecini yavaşlatmaya çalışacak. Başka bir yol da var. O da zaman geçtikçe bölgesel rezerv para birimi rolünü oynamaya başlayan para birimlerinin geliştirilmesidir" dedi.
