Hz. Hasan’ın hilafet yılları ve Muaviye

Hz. Hasan, biat için özel bir metin sundu. Biat için herhangi bir şartın öne sürülmesini, herhangi bir şart koşulmasını kabul etmeyeceğini açıkladı. Halktan savaş ve barışta kendisine itaat edilmesi üzere biat aldı.

Bu önlem onun ne kadar ileri görüşlü bir lider olduğunu göstermektedir. Halka sunduğu özel metinde hem savaştan, hem de barıştan söz etmek suretiyle hem savaş taraftarlarını hem de barış yanlılarını ikna etmişti. Zira imam Kûfe'nin genel durumundan haberdardı.

Hz. Hasan askerlere verilen parayı yüzer yüzer arttırdı. Yani askerlerin payına düşen parayı yüz dirhem arttırdı. Başka bir ifadeyle payına beş yüz dirhem düşeni altı yüze ve dokuz yüz dirhem düşeni bin dirheme çıkardı. Veya her askere ilk önce yüz dirhem verdi. Daha sonra vazifesini iyi bir şekilde ifa ettiğini görünce ona yüz dirhem daha ekledi. Ve bu şekilde devam etti.

İmam Hasan'ın hilafete oturduktan sonra yaptığı ilk iş buydu. Daha sonra gelen diğer halifeler bu konuda onu örnek almışlardır.

Muaviye lehine casusluk yapan iki kişinin idam fermanını onayladı. Ve bu hareketi ile Basra ve Kûfe halkından pek çok kişinin fitne ve ayaklanma düşüncesini bastırdı.

Şeyh Müfid bu konuda şunları söylüyor:

"Emirü'l-Mü'minin Ali'nin şehit olduğu ve halkın İmam Hasan b. Ali'ye biat ettiği haberi Muaviye'ye ulaşınca Muaviye gizlice Himyer kabilesinden bir kişiyi Kûfe'ye, Ben-i Kayn kabilesinden bir kişiyi de Basra'ya göndererek oradaki haberleri kendisine yazmalarını ve İmam Hasan'ın yönetiminde bozgunculuk ve fitne çıkarmalarını emretti.

İmam Hasan bunu haber alınca Kûfe'deki bir kasabın evinde oturan Himyerli adamı yakalayarak boynunu vurmalarını emretti. Basra'ya da mektup yazarak Ben-i Süleym kabilesinin arasına karışmış Kayn kabilesine mensup casusun da yakalanarak idam edilmesini emretti."

Ebu'l Ferec İsfehanî buna yakın bir rivayet aktardıktan sonra şunları söyler: "Hasan, Muaviye'ye şöyle bir mektup yazdı:

"... Bana casuslarını göndermişsin, galiba benimle görüşmek istiyorsun; bunda şüphem yok! O halde o günü yakın bir zamanda gelmesini bekleyedur.

Akıl sahiplerinin sevinmeyecekleri bir şeye sevinerek onu alay vesilesi ettiğini duydum. (Hz. Ali'nin şehadetinden dolayı Muaviye'nin sevinmesine işarettir). Senin bu durumunu şu şiir çok güzel anlatmaktadır:

Düşmanı ölen kimseye de ki, sen de öyle bir kadere hemen gelecekmiş gibi hazırlan/Biz öyle bir topluluğuz ki bizden ölen geceyi/Yatağında sabahı bekleyerek geçiren kimse gibidir."

Aynı olay Makatilu't-Talibiyyin adlı eserde şöyle anlatılıyor:

". Muaviye, İmam Ali'nin öldüğünü ve halkın Hz. Hasan'a biat ettiğini öğrendiğinde Himyer kabilesine mensup birini Kûfe'ye, Ben-i Kayn kabilesinden birini de Basra'ya sızdırdı. Bu ajanlar, olup biteni kendisine yazacaklar ve imamın işlerini bozacaklardı.

İmam Hasan bu komployu öğrendi ve Himyer kabilesine men-sup ajanın Kûfe'den çıkarılmasını ve boynunun vurulmasını emretti. Bunun yanı sıra Ben-i Kayn kabilesinden olan ajan hakkında da Basra'ya yazı yazarak onun Ben-i Süleym kabilesinden çıkarılmasını istedi. Adam dışarı çıkarıldıktan sonra da boynu vuruldu." 

Bu tutum, Muaviye için açık bir savaş uyarısı idi. Bunu iyi anlayan Muaviye, Hz. Hasan'a gönderdiği bir mektupta üstü kapalı bir ifade ile barıştan söz etmekte ve kendisine biat edilmesi karşılığında İmam Hasan'a veliahtlık teklif etmekteydi.

İmamın, bu mektuba verdiği cevapta onun bu rüşvet kokan tekliflerine önem bile vermediğini görüyoruz.

İmamın cevabı şöyleydi: "İmdi... Mektubun elime geçti. Başkaldırıp saldırıya geçersin endişesi ile mektubuna cevap vermedim. Hakka uy... Benim Hak ehlinden olduğumu biliyorsun! Vesselam!"

Hz. Hasan halife olduğu ilk günden beri etrafındakilerin savaşın başlatılmasıyla ilgili bütün ısrarlarına rağmen savaşı erteledi. Ki bu çok doğru bir karardı.

Mektup ve mesajlar aracılığıyla Muaviye'nin yanılgılarını içe-ren bir dosya hazırladı. Bu dosya gerçek Muaviye'yi insanlara tanıtan ve Muaviye'ye karşı savaşmak konusunda Hz. Hasan'ın ne kadar haklı olduğunu gösteren kara bir dosyadır." (Prof. Dr. Haydar Baş İmam Hasan eserinden)