logo
14 HAZİRAN 2025

İmam, Cebriyecilerle mücadele etti

Cebriye, kişinin, kader ve fiilleri konusunda söz sahibi olmadığını, hür iradenin var olmadığını ve her türlü fiili yaratan ve yaptıranın Tanrı'nın kendisi olduğunu ileri sürüyordu

01.06.2014 00:00:00
Cebriyecilik görüş olarak Mutezile'nin zıddıdır. Cehm b. Safvan tarafından kurulmuştur. Cebriye mezhebine göre, iyi ve kötü doğrudan doğruya Allah'tan gelir; olayların ortaya çıkışı ve meydana gelişi, insanın iradesine bağlı değildir, zira her şey Allah tarafından önceden, değişmezcesine belirlenmiştir.Cebriyeciliğin anlamı; kuldan gerçek anlamda fiili nefyetmek ve onu yüce Allah'a izafe etmekti. Dolayısıyla, kuldan hayır ve şer olarak sâdır olan her şey Allah'a nispet edildi.Diyorlardı ki: "Bizim yaptığımız bir şey yok, çünkü biz ihtiyar (yani serbest irade) sahibi değiliz. Bilakis Allah'ın iradesi ve dilemesi ile hareket ediyoruz. Namaz kılmamızı istediği zaman namaz kılıyoruz. Şarap içmemizi istediği zaman da şarap içiyoruz. Biz buna mecburuz." Buna, Kur'an'dan, "Sizler ancak Rabbinizin dilemesi (izin vermesi) sayesinde bir şey dileyebilirsiniz" (İnsan, 30) ve "Allah kimi doğru yola iletmek isterse onun kalbini İslam'a açar, kimi de saptırmak isterse göğe çıkıyormuş gibi kalbini iyice daraltır" (En'am, 125) gibi ayetleri delil getiriyorlardı.Cebriye, kişinin, kader ve fiilleri konusunda söz sahibi olmadığını, hür iradenin var olmadığını ve her türlü fiili yaratan ve yaptıranın Tanrı'nın kendisi olduğunu ileri sürüyordu. (Sehristânî, el-Milel ve'n-Nihal, Beyrut, 1975, I, 85)el-İmamu's-Sâdık ve'l Mezahibu'l Erbaa adlı eserin 2. cildinin 122. sayfasında bu konuda şöyle geçmektedir:"Şurası açıktır ki, böyle bir akideyi benimseyen bir kimse farzları terk etmek, içki içmek, zina etmek, hırsızlık yapmak ve adam öldürmek gibi suçları işleme hususunda nefsine müsamaha gösterir. Ve sonra da, "Allah hırsızlık yapmamı istedi ben de çaldım. Allah zina etmemi istedi ben de ettim?" demeye başlar. Böyle bir durumda insanın kesbî iradesi ve serbest tercihi söz konusu olmadığı gibi, Allah'ın kendisine bahşettiği akıl nimetini de kullanma durumu olmaz. Böyle iken sevap umması ya da azaptan korkması söz konusu olabilir mi?" (A'lam'ul Hidaye, s. 110)İmam Ca'fer bu düşünceyle yaşadığı sürece mücadele etmiştir. İmam'a göre kader, "Cebr ile serbestlik arası bir şeydir" (Şeyh Saduk, s. 119)Bu konuda şöyle buyurur: "Muhakkak Allah kıyamette mahlûkatı topladığında, onlara emrettiği şeyi soracaktır, onlar için takdir ettiği şeyleri sormayacaktır." (Şeyh Müfid, s. 282)İmam Ca'fer Cebriyecilerle çeşitli münazaralar yapmış ve onları yenilgiye uğratmıştır. İleriki bölümlerimizde İmamın bu konuyla ilgili sözleri etraflı olarak yer almaktadır.
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
Yorumlarınızı paylaşın

--
İran'ın karşı saldırılarında İsrail genelinde patlamalar
İsrail görüntü paylaşılmasını yasakladı
İsrail, İran'ın nükleer tesislerini vurmaya devam ediyor
Natanz'dan sonra İsfahan'daki tesis...
RTÜK'ten yayıncılara 'İran' uyarısı
"Toplumu ayrıştıran söylemler hız kazandı"
İşçi servisi yolun kenarında duran tıra çarptı
Çok sayıda işçi yaralandı
İran: İsrail'in saldırıları ABD desteğiyle gerçekleşti
"İstihbarat, operasyonel ve politik..."
UAEA Başkanı'ndan 'Natanz' açıklaması
"İsrail yer altındaki kısmını vuramadı"
İran'ın füzelerine karşı ABD İsrail'e destek veriyor
ABD basını açıkladı
Tel Aviv'de peş peşe patlamalar
İran, İsrail'e karşı misilleme başlattı
İsrail Ulusal Güvenlik Konseyi isim verdi
İsrail'den Hamaney açıklaması
Erdoğan'dan İsrail'e İran tepkisi
'Tüm dünyayı felakete sürükleme gayreti'
BTP liderinden çarpıcı uyarı
‘ABD ne der’ düşüncesini bırakın
'En güçlü şekilde kınıyoruz'
Türkiye'den İsrail saldırısına tepki
Orta Doğu karıştı
Altın fiyatı uçuşa geçti
Dakika dakika tüm gelişmeler
İsrail, İran'a saldırdı
'İsrail'i ağır ceza bekliyor'
Hamaney'den saldırılara cevap
İran'ın karşı saldırılarında İsrail genelinde patlamalar
İsrail görüntü paylaşılmasını yasakladı
İsrail, İran'ın nükleer tesislerini vurmaya devam ediyor
Natanz'dan sonra İsfahan'daki tesis...
RTÜK'ten yayıncılara 'İran' uyarısı
"Toplumu ayrıştıran söylemler hız kazandı"
İşçi servisi yolun kenarında duran tıra çarptı
Çok sayıda işçi yaralandı
İran: İsrail'in saldırıları ABD desteğiyle gerçekleşti
"İstihbarat, operasyonel ve politik..."
UAEA Başkanı'ndan 'Natanz' açıklaması
"İsrail yer altındaki kısmını vuramadı"
İran'ın füzelerine karşı ABD İsrail'e destek veriyor
ABD basını açıkladı
Tel Aviv'de peş peşe patlamalar
İran, İsrail'e karşı misilleme başlattı
İsrail Ulusal Güvenlik Konseyi isim verdi
İsrail'den Hamaney açıklaması
Erdoğan'dan İsrail'e İran tepkisi
'Tüm dünyayı felakete sürükleme gayreti'
BTP liderinden çarpıcı uyarı
‘ABD ne der’ düşüncesini bırakın
'En güçlü şekilde kınıyoruz'
Türkiye'den İsrail saldırısına tepki
Orta Doğu karıştı
Altın fiyatı uçuşa geçti
Dakika dakika tüm gelişmeler
İsrail, İran'a saldırdı
'İsrail'i ağır ceza bekliyor'
Hamaney'den saldırılara cevap
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2025

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.