İman ve insan

Bir ilim deryası olan çok beğendiğim ve kesinlikle okumanızı tavsiye ettiğim Prof. Dr. Haydar Baş Hocamızın kitabı 'Hikmetin Sırları'ndan yine bir konuya değinmek istiyorum. İman nedir? İman eden insan ne yapar? İmanın hayatımızdaki fonksiyonları nelerdir? Gelin bu konuyu Prof. Dr. Haydar Baş Hocamızın kendi sözlerinden öğrenelim:

"Hz. Cebrail 'İman nedir?' diye sorduğu zaman, Peygamber Efendimiz (s.a.a), 'Allah'a, meleklere, kitaplara, peygamberlere, ahiret gününe, hayrın ve şerrin Allah'tan olduğuna inanmanın gereğidir.' diyor.

Yani iman kabul etmektir. İnsan Allah'ı kabul ediş ile kulluk kapısını açıyor. Madem ki kabul ediyorsun, o zaman, O'na karşı mükellefiyetlerinin de olması gerekiyor. Mükellefiyet zaten imandan sonra gelir. Kabul ettiklerimiz, hayatımızda, fiil, düşünce, duygu olarak bize yansıyor.

İman aslında, insanı insan eden en önemli cevherdir. İman ettim demek aslında kulun bir iddiasıdır. Esas olan kabulün amele dönüşmesidir.

Peki, iman eden insan ne yapar? 'Onlar gayba inanırlar, namaz kılarlar, kendilerine verdiğimiz mallardan Allah yolunda harcarlar.' (Bakara, 2/3). Hakikaten insanın görmediği, işitmediği, hissetmediği, duymadığı bir dünyaya, amele, varlığa inanması kadar zor, belki de imkânsız bir şey yoktur. İman görmediği şeyedir. Ama imanın özü de budur.

Peki, bu sahada nasıl ilerleyeceksin? Ayette şöyle buyruluyor: '...Namaz kılarlar...' İlk olarak namazı kılacaksın. Namaz hem Âlemlerin Rabbini, hem kulu tanıtacaktır. Yine, '...Kendilerine verdiğimiz mallardan Allah yolunda infak ederler.'

Ayet şöyle devam ediyor: 'İşte onlar, Rablerinden gelen bir hidayet üzeredirler ve kurtuluşa erenler de ancak onlardır.' (Bakara, 2/5).

İnsan kendine soracak. 'Allah bana şu yaptığım iş mukabilinde şu mükâfatı verecek. Yapmam gerekeni yapmadığım zaman da şu cezayı verecek.' Bu soruları sorduğunda alacağın ceza karşısında tüylerin diken diken oluyorsa, bil ki çok iyi iman ehlisin. Ama aşırı günah yaptın, hiç kılın kıpırdamadı ise, bil ki sen kaygan bir zemin üzerindesin. Kendini yargılayacaksın. Hesaba çekeceksin.

Hadisi Şerifte de buyrulduğu gibi 'Hesaba çekilmeden evvel hesaba çekiliniz.'

Cenab-ı Hakk, Kur'an'da insanı tarif ederken, onun iman eden, iman etmeyen ve bir de iman etmediği halde inanmış gibi görünen olarak üç sınıfta ortaya koyar. Her birinde zuhur edilen haller Kur'an'da tek tek anlatılıyor ki, insan da nefis muhasebesini yapıp, hakikaten inandığını veya inanmadığı halde kendini kandırdığını tesbit edebilsin.

Kur'an'da da Müslüman tarif edilirken, kanaat ehlidir, sabır ehlidir, şükür ehlidir, zikir ehlidir deniliyor. Yani Allah'ını zikreder, Allah'ına hamdeder. Ondan sonra insanların arasını bulur. İnsanlarla iyi geçinir. Bütün bunlar, bizim imanımızın yaşam tarzı ve şeklidir. İman insana çok ciddi bir disiplin getirir. İstersin ki daha iyi, daha güzel yapayım. Allah'ı memnun edeyim istersin. Allah'ın memnuniyeti kullarının memnuniyetidir. O'nu sevenlerin memnuniyetidir. Senin güzelliğine, iyiliğine, hayra koşmandır."

Hadi hepimiz kendimizi hesaba çekelim. İman ehli bir insan olmak için ibadetlerimizi, yaptığımız iyilikleri nasıl çoğaltabiliriz onları düşünelim ve Allah indinde O'nun rızasını kazanmış bir insan olmak için çabalayalım...