İnsan neden aldanır?

İnsanlar, farkında olarak veya olmayarak sık sık aldatılırlar.
Peki, insanlar neden aldanır, hiç düşündük mü?
Meselenin temelleri derin yerlere uzanıyor.
Öncelikle şunu kavramamız gerekir ki; hisleri, duyguları, insanların ön kabulleridir.
Fikirler, duyguların izin verdiği hudutta sınırlıdır.
Müşahhas hale getirmek için gelin beraber düşünelim.
Hepimizin pek çok defa yaşadığı bir durumu hayal edelim.
Sevdiğimiz, değer verdiğimiz bir insan bir hareket yapınca, onu tasdik ve tebrik ederken, hatta bu eylemi ona olan sevgimizi arttırırken, aynı hareketi kendisinden nefret ettiğimiz bir kimse yapınca söylenir, sinirlenir ve hatta bu hareket vesilesi ile ona olan negatif hislerimizi kabartırız.
Zira sevdiğimiz insan hakkındaki bizdeki öncül şey; onu sevdiğimiz, nefret ettiğimiz insan hakkındaki birincil şey ise ondan nefret ettiğimizdir.
Onlar hakkındaki tüm eylemler hakkındaki yorumumuz, bu iki ana temel his üzerinden şekillenir.
İşte şayet insan, düşünmez ise, kimleri sevdiği, nelere iman ettiği hakkında dikkat sahibi olmazsa, yanlışların esiri olur, çamurun dibine saplanır da haberi olmaz.
Bunun örneklerini "aldanmak" olarak hepimiz görüyoruz.
Sevdiği politikacının hırsızlığına şahit olunca sus pus olan veya hatta bu eylemi aklamaya çalışan kimselerin, haberlerde marketten birkaç bir şey çalan kişileri görüp de sayıp sövmesi, hiç şahit olmadığımız bir şey mi?
Veya, "Ülkemiz maden zenginidir" diyen kimseye kıs kıs bıyık altından gülen, "Olur mu öyle şey?" diyen kişilerin, kendi bakanı, "Türkiye maden zenginidir" dediği zaman ses çıkarmamasını görmüyor muyuz?
Bu yüzden insan, kimleri sevdiğine, nelere iman ettiğine dikkat etmelidir ki, bu en temel meseledir.
Şayet, "afiş asana" "çok reklamda çıkana" "onun, bunun desteklediğine" sevgimizi verir, imanımızı güce göre ayarlarsak, hâlimiz maalesef felakete doğru sürüklenir.
Eğer, Prof. Dr. Haydar Baş misali, "Ben kimseden emir almam" ölçüsüne sahip olur, korkusuzca haklının hakkını haklıya vermek adına haykırırsak, imanımızın ölçüsünü hakikat olarak alırsak, doğru olan, iyi olan biz oluruz.
Zira "İnsan gönüldür gönül."