‘İnsan, yaptığı iyilik kadar değerlidir’

Abdurrahman b. Ebu Necran, kendisine anlatan birinden, o Ebu Abdullah (Ca'fer Sâdık aleyhisselâm)'dan şöyle rivayet eder:

"Bizim hadislerimizden kırk tanesini ezberleyen kimseyi Allah, kıyamet günü âlim ve fakih olarak diriltir."

Zeyd eş-Şahham, Ebu Ca'fer (Muhammed Bâkır aleyhisselâm)'ın, "İnsan yiyeceğine baksın" (Abese, 24) ayetiyle ilgili olarak şöyle rivayet eder:

İmam'a dedim ki: "Nedir insanın yiyeceği?"

Buyurdu ki: "Öğrendiği ilimdir. İnsan ilmi kimden aldığına bakmalıdır."

Ebu Said ez-Zuhrî, Ebu Ca'fer (Muhammed Bâkır aleyhisselâm)'dan şöyle rivayet eder: "Şüpheli şeylerle karşılaşınca durmak, ötesine geçmemek, tehlikenin ortasına düşmekten daha iyidir. Sağlamlığından emin olmadığın bir hadisi terk etmen, anlamını kuşatamadığın bir hadisi rivayet etmenden daha iyidir."

Hamza b. Tayyar rivayet eder ki:

İbn Tayyar, Muhammed Bâkır (aleyhisselâm)'ın bazı sözlerini Ebu Abdullah (Ca'fer Sâdık aleyhisselâm)'a arz eder. Bir yere gelince İmam ona, "Yeter, sus!" der. Sonra şöyle buyurur: "Hakkında bilgi sahibi olmadığınız bir sözle karşılaştığınız zaman öteye geçmeyin, bekleyin ve hidayet imamlarına başvurun ki, onlar sizi doğruya iletsinler, göremediklerinizi belirginleştirsinler, size hakkı göstersinler. Allah-u Tealâ şöyle buyurmuştur: 'Eğer bilmiyorsanız, bilenlere sorun.' (Nahl, 43)."

Süfyan b. Uyeyne şöyle rivayet eder:

Ebu Abdullah (Ca'fer Sâdık aleyhisselâm)'ın şöyle dediğini duydum: "İnsanların bilgilerinin tümünün şu dört hususta toplandığını gördüm: Birincisi: Rabbini bilmen.

İkincisi: Sana ne yaptığını bilmen.

Üçüncüsü: Senden ne istediğini bilmen.

Dördüncüsü: Seni dininden çıkaracak şeyleri bilmen."

Hişam b. Salim şöyle rivayet eder:

Ebu Abdullah (Ca'fer Sâdık aleyhisselâm)'a dedim ki: "Allah'ın, kulları üzerindeki hakkı nedir?"

Buyurdu ki: "Bildiklerini söylemeleri, bilmedikleri hakkında konuşmamalarıdır. İnsanlar bu kurala uydukları sürece Allah'ın hakkını yerine getirmiş olurlar."

Ali b. Hanzala şöyle rivayet eder:

Ebu Abdullah (Ca'fer Sâdık aleyhisselâm)'ın şöyle dediğini duydum: "İnsanların konumlarını, yaptıkları rivayetlerin oranı (miktarı)na göre tanıyın."

İbn Aişe el-Basrî merfu olarak şöyle rivayet eder:

Emir'ül-Mü'minin (Ali b. Ebu Tâlib aleyhisselâm) bir hutbesinde şöyle dedi: "Ey insanlar! Biliniz ki, hakkında söylenen yalan bir sözden dolayı rahatsız olan kişi, akıllı değildir ve bir cahilin kendisini övmesinden hoşlanan kimse de hikmet sahibi değildir. İnsanlar yaptıkları iyiliklerle vardırlar. Her insan, yaptığı iyilik kadar değerlidir. İlmi meseleleri konuşun ki değeriniz açığa çıksın."