İran, UAEA ile geçici anlaşmanın detaylarını açıkladı

İran Atom Enerjisi Kurumu'na (İAEK) ait internet sitesinden yapılan yazılı açıklamada, İAEK ile UAEA'nın, ek protokol ve nükleer anlaşmanın ön gördüğü denetlemenin kaldırılması ve buna karşın, Güvenlik Denetimi Anlaşması'nın uygulanması konusunda anlaşmaya vardığı belirtildi.

İran Meclisi kanunları uyarınca Güvenlik Denetimi Anlaşması dışında UAEA'ya başka bir denetleme imkanının tanınmayacağı vurgulanan açıklamada, "İran 3 ay süreyle bazı nükleer faaliyetlerini kaydedecek fakat belirtilen süre içerisinde yaptırımlar kaldırılmaz ise bu kayıtlar UAEA'ya verilmeyecek. Yaptırımların tamamen kaldırılmaması durumunda İran bu kayıtları silecek." ifadelerine yer verildi.

Açıklamada, güvenlik hususları ve İran'ın önemli tesislerinin yerlerinin gizlenmesi gereği nedeniyle, bu tesislerin listesini içeren açıklama ekinin gizli kalacağı kaydedildi.

UAEA Başkanı Rafael Grossi, İran dönüşünde Viyana'da basına yaptığı açıklamada, İranlı yetkililerle yaptığı görüşmede geçici uzlaşı sağlandığını, Ajansın bu ülkedeki temel doğrulama ve izleme faaliyetlerini 3 ay daha "sınırsız" sürdüreceğini söylemişti.

İran'da onaylanan "nükleer yasa"

Muhafazakarların çoğunlukta olduğu İran Meclisi, nükleer bilimci Muhsin Fahrizade'nin 27 Kasım 2020'de öldürülmesinden kısa süre sonra nükleer faaliyetleri hızlandırmayı hedefleyen "Yaptırımların Kaldırılması ve İran Ulusunun Çıkarlarının Korunması için Stratejik Eylem Planı" yasasını çıkarmıştı.

İran Atom Enerjisi Kurumunun uranyumu en az yüzde 20 zenginleştirmeye başlamasını ve düşük düzeyli zenginleştirilmiş uranyum stoklarını artırmasını zorunlu kılan yasa, nükleer anlaşmanın taraflarının 21 Şubat'a kadar Tahran'ın bankacılık ilişkilerini ve petrol ihracatını normale döndürecek adımlar atmaması halinde, İran'ın NPT kapsamında 2016'dan bu yana gönüllü olarak uyguladığı Ek Protokol'den ayrılmasını gerektiriyordu.

Tahran yönetimi, Ek Protokol uyarınca, UAEA müfettişlerinin nükleer tesislerini istedikleri anda aniden denetlemelerine izin vermişti. İran'ın Ek Protokol'den ayrılması, Ajans müfettişlerinin denetimlerinin sınırlandırılacağı anlamına geliyor. AA