İslam'da zikir

"Sufiler bu hadis-i şerifi dikkate alarak vecd konusunda meleklerin Arş etrafında zikrederek dönüşlerini örnek almışlar, müridlerin vecd ve tevacüd halinde kendinden geçercesine zikretmelerini benimsemiş ve uygun görmüşlerdir. Bu durumda gerçek vecde ermeseler bile, meleklerin vecd halini taklit ile onların davranışlarına benzemeye çalışmaları da yeterli görülmüştür. Nitekim hadis-i şerifte, 'Ağlayamazsanız bile ağlar gibi gözükünüz.' buyurulmuştur. Öyle ise, 'Vecd haline eremeseniz bile, onlar gibi vecde gelmeye gayret ediniz, yani vecde eremeseniz de tevacüd ile bu hali yakalamaya çalışınız.' denilmiştir."

Burada bir de Hz. Ali'nin Resul-i Ekrem'in ashabını nasıl vasıflandırdığını zikredelim. Ebu Erake anlatıyor: "Bir sabah namazını Hz. Ali ile kıldıktan sonra sağa dönünce sanki üzerinde bir ağırlık varmış gibi durdu. Güneş mescidin duvarlarında mızrak boyu yükselince iki rekat namaz kıldı. Sonra ellerini göklere çevirdi ve 'Vallahi Muhammed'in (sav) ashabında öyle şeyler gördüm ki, bugün onların hiçbirini görmüyorum. Onlar gözleri uykusuz, çehreleri solgun, saç ve sakalları karmakarışık olarak sabahlardı. Geceyi Allah için kıyam, rüku, sücud ve kıraat-i Kur'an ile geçirirlerdi. Sabahleyin rüzgarın ağacı sallaması gibi hareket ederek Allah'ı anarlardı. Hatta elbiseleri dahi ıslanacak şekilde gözlerinden yaşlar dökülürdü.' dedi."

"Hz. Ali'den bu rivayette bizi ilgilendiren husus, rüzgarın ağacı salladığı gibi zikrederken onların da sallandığı sözüdür. Apaçık meydanda olan bu ifade karşısında zikir esnasında sallanmanın haram ve bidat olduğunu iddia edenlerin davalarının çürüklüğü ortaya çıkar."

"Nitekim Şeyh Abd el-Gani e'n-Nablusi de bu rivayete dayanarak zikirde sallanmanın mendup olduğuna delil çekmiştir. Aslında bu rivayet zikir esnasında sahabenin şiddetle sallandıklarının açık bir delilidir. En azından mutlak olarak sallanmanın mübah olduğu bu rivayeten anlaşılır. Aynı zamanda kişinin oturup kalkma gibi hareketlerinden mesul olmayacağı apaçık bilinen bir gerçektir.

İslam ulemasının zikirde hareketle ilgili görüşleri

* İmam Suyuti Neticetü'l-Fiker isimli eserinde toplu zikir ve devranın cevazının kendisine sorulduğunu, cevazı bir yana bu tarzda ibadetin çok faziletli olduğunu belirttiğini zikreder.

* Fetavayı Hayriyye'nin Kitabı'l-Hatar ve'l-İbaha bölümünde Fetavayı Halili'de, Fetava-yı Ali Cemali'de, İhya-u Ulumi'd-Din'de ve Fetava-yı İbn-i Hacer'de, zikrullahta hareketin cevaz ve hatta faziletini belirten fetvalar büyük İslam âlimlerinin görüşleriyle beraber nakledilmiştir.