İspanya parçalanıyor

YENİ MESAJ/HABER-ANALİZ

Uzun yıllardır bağımsızlık rüzgarlarının estiği Katalonya'da son viraja girildi. Katalan Hükümeti Başkanı Carles Puigdemont, bağımsızlık referandumu tarihini 1 ya da 8 Eylül olarak açıkladı.
Katalonya'da Cumhuriyetçi Sol Partisi Başkanı (ERC) Oriol Junqueras da İspanyol hükümetinin referandumu engellemesi halinde Katalonya Parlamentosunun bağımsızlık ilan etmek için yeterli çoğunluğa sahip olduğunu hatırlattı. İspanya hükümeti ise referanduma kesinlikle karşı çıkıyor.
Bağımsızlık yanlısı muhafazakâr Katalonya Halk Birliği ise her şeyin bir an önce tamamlanmasını ve referandumun Haziran'da yapılmasını istiyor. Ancak kaosa yol açabilecek bu önerinin pek mümkün olmadığı konuşuluyor. Katalonya Özerk Yönetiminin Başkan Yardımcısı Oriol Junqueras da, "Birkaç ay içinde referandum tarihini ilan edeceğiz" dedi. Junqueras, merkezi hükümetinin referandumu engellemek için Anayasa Mahkemesi aracılığıyla yaptığı girişimlerden ve mahkemelerin verdikleri cezalardan korkmadıklarını söyledi.
Eski Katalonya Başkanı Artur Mas ve diğer 3 Katalan siyasetçinin 11 Kasım 2014'teki yasa dışı halk oylamasından dolayı kamu görevinden men cezası aldığını hatırlatan Junqueras, "Kamu görevinden men cezası veriyorlar, versinler.
Başka ne yapacaklar? Bizi hapse mi atacaklar?" diye konuştu. Bu arada Katalonya özerk yönetimi parlamentosunda kabul edilen ve referandum için de ödenek ayrılan bütçeye merkezi hükümetin itirazını kabul eden Anayasa Mahkemesi, bu kararıyla Katalanların 2017 bütçesini otomatik olarak askıya almış oldu.
Karşı çıkanlar da var
Öte yandan Katalan Halk Partisi Başkanı Xavier García Albiol ise bağımsızlık isteyen partileri 'çürüme' içinde olmakla suçluyor. Muhafazakâr İspanyollara göre de hem fiziksel hem de psikolojik koşullar gereği referandumun yapılabilirliği yok.
Yükselişiyle İspanya politikasında muhafazakârlar ve sosyal demokratlar arasındaki dengeyi bozan sosyalist Podemos (Yapabiliriz) Partisi ise Katalonya'nın bağımsızlığını desteklememekle birlikte referandumun bir hak olduğunu savunuyor. Podemos Genel Sekreteri Pablo Iglesias'a göre Katalanların bağımsızlık referandumu tüm İspanya'da oylanmalı.
İspanya yasaları izin vermiyor
Merkezi hükümeti ise bu referanduma izin vermeye hiç niyetli görünmüyor. Zira İspanya yasaları bölgesel bir referandumun yapılmasına izin vermiyor. Katalonya Parlamentosu, 2016 sonunda bağımsızlığa giden yol haritasını belirlemiş ve bunun için öncelikli olarak 2017'de referanduma gidileceğini açıklamıştı.
İspanya Anayasa Mahkemesi geçen Şubat ayında Katalonya'nın bağımsızlık referandumunu kararını iptal etmiş, Katalonya bölgesel hükümeti ise bu kararı tanımadığını ve referandumun yapılacağını açıklamıştı. İspanya Anayasa Mahkemesi, 2015'te Katalan Parlamentosu'nun İspanya'dan ayrılma sürecini başlatma kararını da iptal etmişti. Bunun üzerine Katalonya Eylül 2015'te bağımsızlık referandumu yerine bir halk oylaması düzenlemiş ve Katalanların yoğun ilgi gösterdiği bu gayrı resmi bağımsızlık referandumunda katılımcıların yüzde 80'i bağımsızlıktan yana oy kullanmıştı.
Arkası çorap söküğü gibi gelir
İspanya'nın en etkili gazetelerinden biri olan El Pais tarafından yaptırılan araştırmaya göre ise Katalanların İspanya'dan ayrılmak ya da özerk olmaya devam etmek seçeneklerinin dışında üçüncü bir yola 'evet' diyebileceği açıklanmıştı.
Sonuçları geçen hafta paylaşılan ankete göre Katalan seçmenlerin yüzde 46'sı 'yeni ve değiştirilemeyen özel yetkiler' olduğu takdirde İspanya'nın bir parçası olarak kalmayı ediyor. Katalonya Özerk Yönetimi, özellikle 2011 yılından bu yana bağımsızlık talebiyle gündeme gelirken İspanya hükümeti, ayrımcı girişimleri hiçbir şartta müzakere etmeyeceğini her seferinde vurguluyor.
Katalonya'nın İspanya'dan ayrılması halinde Bask Bölgesi'nin de ülkeden kopabileceğine işaret ediliyor. Avrupa'da ispanya'nın yanı sıra İngiltere (İskoçya ve Kuzey İrlanda) ve Belçika da 'bölünme' tartışmalarının yoğun olarak yaşandığı ülkeler olarak öne çıkıyor. Avrupa Birliği yetkilileri ise İspanya ve Belçika'daki ayrılıkçı hareketler hakkında yorum yapmaktan kaçınıyor!