İşte başkanlık sisteminin çıkmazı

HABER MERKEZİİşte Başbakan Erdoğan'ın öve öve bitiremediği başkanlık sisteminin tipik sonucu...Üstelik başkanlık sisteminin icat edildiği, istisnasız tüm siyaset bilimcileri tarafından en iyi uygulandığı ülke olarak tanımlandığı ABD'de hükümet bir haftadır kapalı! "Hükümetin kapanması" parlamenter sistemle yönetilen ülkelerin bildiği, tanıştığı veya yaşadığı bir kavram değil. Bugüne kadar parlamenter rejimle yönetilen ülkelerde kamu çalışanlarının maaşları kasada para kalmadığı için ödenmemiştir ve bunun da örnekleri son derece azdır. Oysa ABD'de durum çok farklı... İhtilaf, ülkeyi yöneten Demokrat Partili Başkan Obama ile Kongre'nin alt kanadını oluşturan Temsilciler Meclisi'nde çoğunluğu elinde bulunduran Cumhuriyetçi Parti'nin içinde yer alan aşırı muhafazakâr Çay Partili milletvekilleri arasında 'sağlık reformu' konusunda çıkan uzlaşmazlıktan kaynaklanıyor. Cumhuriyetçi Parti milletvekilleri hem Obama'nın sağlık reformunun önünü tıkıyor, hem de yeni bütçenin hazırlanmasını engelliyor. Bütçe çıkmayınca da acil işlerde çalışmayan federal hükümet çalışanlarının maaşları kasada para olsa da ödenemiyor!Herkesi etkiliyorABD'de federal hükümetin kapanması, sadece Washington siyasetinin çıkmazı veya federal çalışanların maaş alamaması değil, yaşlı ve fakir kesimlerden toplumun tüm katmanlarına aşamalı olarak ülkedeki işleyişin durması ve ekonominin zarar görmesi anlamına da geliyor.Hükümet, Kongre'den harcama bütçesi çıkmadığından para ödeyemez ve aktaramaz durumda. Bu da savunma, havalimanları, sınır kontrolü, yargı sistemi, sosyal güvenlik ödemeleri gibi 'hayati' kurumlar hariç, diğer kurumların kepenkleri kapatmalarına ve çalışanların evlerinde kalmalarına neden oldu. Bu rakam ülke genelinde 800 bin federal çalışana tekabül ediyor. Ayrıntılara bakıldığında da Ticaret, İçişleri, Çalışma, Konut ve Kentsel Gelişme, Hazine gibi bakanlıklar ile NASA'da çalışanların yüzde 80-95'i şu anda evlerinde bekliyor.Maaşlar bankaya yatmadıSadece işe gidemeyen 800 çalışan değil, 'hayati' konularda görev yapan 1,3 milyon civarındaki görevli dahil ülke genelindeki 2 milyona yakın federal çalışanın ay başında maaşları bankaya yatmadı. Sadece savunma alanındaki 1.4 milyon civarındaki çalışanın maaşları Obama'nın talimatıyla zamanında ödendi. Yani Obama; Afganistan işgalini sürdüren askerlerin parasını yatırdı. Maaşların yatmamasının ekonomiye bir haftada maliyeti 1 milyar dolar. Evlerinde hükümetin ne zaman açılacağını bekleyen çalışanlar için, ay sonunda işe gidemedikleri günlerin maaşlarından kesilip kesilmeyeceği de ayrıca merak konusu. Peki, kapatmadan etkilenen Amerikalı sayısı bununla sınırlı mı? Aslında, hükümetin kapanmasının etkisi sadece federal çalışanları değil, toplumun çok daha geniş kesimlerini aşamalı olarak etkileyecek.ABD'de hükümet niye kapandı?Cumhuriyetçilerin 'Obamacare' olarak bilinen sağlık reformuna fonların durdurulması veya ertelenmesi talebinde ısrar etmesi, hükümetin kapanmasına neden oldu. Ancak ironik biçimde, Obamacare'in sigortasızların güçlerinin yetebileceği şekilde fiyatları düşürülmüş sigorta alabilmesinin devri de tam da hükümetin kapandığı günde başladı. Kapatmadan kimler nasıl etkileniyor?Federal çalışanlar dışında özel sektör ve bireyler de kapanmanın etkisini hayatlarında giderek daha da doğrudan hissediyor. Şimdiden bakanlıklar, parklar, müzeler kapatıldı. Devlet görevlisi olmasa da devlet kurumlarında işleri olan vatandaşlar ve şirketlerin tüm evrak işlemleri durdu. Bunun yanında, hükümetten ihale alan, devlete çalışan özel sektör firmaları sürecin uzaması halinde onlar da iş durdurmak veya yavaşlatmak zorunda kalacak ve devletten ödeme alamadıkları için zarara uğrayacak. Bu da bu şirketlerde çalışanları ve belki onların da maaşlarını vuracak. Bunun ötesinde, devletten fon alan çiftçi, küçük işletmeler ve sivil toplum hizmetleri veren kurumların da ödemeleri şu anda yapılamıyor ve ilerleyen günlerde bu durum ciddi anlamda ekonomik sorun yaratacak. Dahası, devletin fakir ve yaşlılar ile hastalara hizmetlerinin bazıları şimdilik devam etse de krizin uzaması halinde bu alanlarda da sorunlar çıkacak. Örneğin, sosyal güvenlik ile yaşlı ve fakirlere yönelik sağlık hizmetlerini kapsayan sosyal güvenlik, Medicare ve Medicaid'den yararlananlara ödemeleri yapılıyor ama yeni başvuruların işlemleri yapılamıyor. Ülkedeki gazilere yardımlar da hükümet kapanmasından nasibini aldı. Fakirlere yönelik ilave beslenme yardım programı durduruldu ama elindeki az miktardaki fon nedeniyle belki bir hafta daha hizmet vermeye devam etse de geleceği belirsiz. Bu program özellikle fakir hamile kadınlar, fakir anne ve bebekler için hayati önemde ve 9 milyon civarında fakir anne bu programa bağlı. Program yetkilileri ve programın durması paniği yaşayan anneler de hükümetin kapanmasının uzamasından endişeli. Hükümetin kapanmasının ülkenin ekonomik büyümesini binde 3 oranında geriye çekeceği ifade ediliyor.