İstiklal Marşımız 99 yaşında

İstiklal Marşı, 12 Mart 1921 tarihinde kabul edildi. Marşın kabul edilme sürecine kısaca şöyle özetlenebilir: Osmanlı Devleti, bir milli marşa sahip değildi. Ancak Birinci Dünya Savaşı sonucunda Anadolu'nun işgal altında bulunduğu günlerde, halkın heyecanını sürekli tutmak ve vatan millet sevgisini vurgulamak için bir milli marş yazılması fikri ortaya atıldı. Bu fikir, diğer ülkelerin marşları olduğu ve bu nedenle Türk milletinin de bir marşı olması gerektiği düşüncesiyle de destek buldu. Bunun üzerine "memleketin ve milletin genel durumu" nu yansıtacak bir milli marş belirlenmesi için Milli Eğitim Bakanlığınca ödüllü bir yarışma düzenlendi. Ödül 500 liraydı.

724 şiirin hiç biri kabul görmedi

Yarışmaya katılanlardan istenen, Kurtuluş Savaşının anlamını ve milletin bağımsızlık isteğini dile getirecek bir marş yazmalarıydı. Yarışmaya 724 şiir katıldı. Ancak hiçbir şiir milli duyguları ifade etmek için yeterli bulunmamıştı. Bunun üzerine Milli Eğitim Bakanı Hamdullah Suphi (Tanrıöver), yakın arkadaşı ve dönemin ünlü şairi, Burdur milletvekili Mehmet Akif Ersoy'dan İstiklal Marşı'nı yazması için mektup aracılığıyla özel bir talepte bulundu. Çünkü Hamdullah Suphi Bey'e göre böyle bir şiiri ancak Mehmet Akif yazabilirdi. Akif'in Çanakkale Savaşı'nda hayatını kaybeden Çanakkale Şehitlerine yazdığı şiir, bunun en net göstergesiydi.

"Kahraman ordumuza"

Mehmet Akif, böylesi bir marşı para için yazmayı kabul etmediğinden söz konusu yarışmaya katılmamıştı. Ona göre böyle bir hizmete maddi bedel karıştırılmamalıydı. Nihayetinde Hamdullah Suphi Bey, Mehmet Akif'in çekincelerini gidermeyi başardı ve onu bir şiir yazmak konusunda ikna etti. Mehmet Akif'in "kahraman ordumuza" ithafıyla başlayan şiiri, Büyük Millet Meclisinin 12 Mart 1921 tarihli oturumunda yani İkinci İnönü Savaşının hemen öncesinde, oy çokluğuyla milli marş olarak kabul edildi.

İstiklal Marşı Safahat'ta yok

41 mısra ve 12 kıtadan oluşan İstiklal Marşı; bağımsızlık, savaş, medeniyet, inanç, maneviyat, cesaret, kahramanlık ve umut gibi temalar üzerine örülmüştü. Mehmet Akif o gün kendisini tebrik edenlere "Allah bu millete bir daha istiklal marşı yazdırmasın" diyerek cevap verecekti. Ayrıca marşın tamamen Türk milletine ait olduğunu düşünen Mehmet Akif, tüm şiirlerini topladığı Safahat adlı eserinde, İstiklal Marşına yer vermemişti.

İstiklal Marşının ilk bestesi, Ali Rıfat Çağatay'a ait olan ve 12 Mart 1924'te kabul edilen besteydi. Günümüzde kullanılmakta olan beste ise, 1930 yılında, dönemin Cumhurbaşkanlığı Orkestrası Şefi Osman Zeki Üngör tarafından yapıldı.

Mehmet Akif Ersoy'un hayatı

Şiirlerinde milli ve manevi duyguları ön plana çıkaran usta kalem Mehmet Akif Ersoy, Buhara'dan Anadolu'ya gelen bir ailenin kızı olan Emine Şerif Hanım ile Fatih Camisi medrese hocalarından Kosova doğumlu Mehmet Tahir Efendi'nin çocuğu olarak 20 Aralık 1873'te İstanbul Fatih'te dünyaya geldi. Babasının ebced hesabıyla doğum tarihine karşılık gelen "Ragif" adını verdiği Ersoy, arkadaşlarının ve annesinin daha kolay telaffuz edildiği için kendisine seslendiği "Akif" ismini benimsedi.

Mehmet Akif Ersoy'un şiire olan ilgisi, okulun son iki yılında giderek artarken, çeşitli gazete ve dergilerde şiirleri yayımlandı, bilinen ilk matbu eseri ise "Hazine-i Fünun" mecmuasında 1893'te yayımlanan bir gazel oldu. Ersoy, arkadaşları Eşref Edip ve Ebül'ula Mardin tarafından çıkarılan ve ilk sayısı 27 Ağustos 1908'de yayımlanan "Sırat-ı Müstakim" dergisinin başyazarı oldu.

Burdur Mebusu olarak Birinci Büyük Millet Meclisi'ne seçilen Ersoy, 1921'de Ankara Taceddin Dergahı'na yerleşti. Kurtuluş Savaşı ve zafer sonrası uzunca bir süre Mısır'da yaşayan ve orada Türkçe dersleri veren usta şair, 17 Haziran 1936'da tedavi için İstanbul'a döndü. Mısır'dan hasta ve yorgun olarak dönen Ersoy, hayatını kaybettiği 27 Aralık 1936'ya kadar Abbas Halim Paşa'ya ait Beyoğlu'ndaki Mısır Apartmanı'nın dördüncü katındaki dairede kaldı. İstiklal Şairi Mehmet Akif Ersoy'un her yıl binlerce kişi tarafından ziyaret edilen kabri Edirnekapı Şehitliği'nde bulunuyor.

EYÜP KABİL