İsveç’te toplanan mantarlar Çernobil’in radyoaktif etkilerini tespit için kullanılacak

İsveç'in geleneksel yiyecek arama kültürü, Çernobil nükleer felaketinden 38 yıl sonra ülkede kalan radyoaktif serpintilerin izini sürmeye yardımcı oluyor. İsveç Radyasyon Güvenliği Otoritesi, mantar toplayıcılarından bu sezonun hasadından numuneler göndermelerini talep etti. Bu projenin amacı, mantarlardaki Sezyum-137 seviyelerini haritalayarak, 26 Nisan 1986'da Ukrayna'daki Çernobil nükleer santralindeki patlamadan sonra ne kadar radyoaktif maddenin kaldığını belirlemek.
Sezyum-137, serpintide salınan temel radyoaktif maddelerden biri olup, yarı ömrü yaklaşık 30 yıldır. Bu izotop, topraktan emilebilir ve vücutta birikerek yüksek seviyelerde risk oluşturabilir.
İsveç'in %60'ından fazlası ormanlarla kaplı olduğundan, Radyasyon Güvenliği Otoritesi, araştırmalarında yiyecek arama yaşam tarzına güveniyor. Yaz sonlarında, birçok İsveçli ormanda günlerini meyve, mantar ve bitki toplayarak geçiriyor. Özellikle "orman mantarının altını" olarak bilinen chanterelle mantarları, araştırmacılar için önemli veri noktaları sağlıyor.
Radyasyon Güvenliği Otoritesi'nden Pål Andersson, "Burası en gizli chanterelle noktasının tam olarak yeri olmak zorunda değil" diyerek, mantar toplayıcılarından 2024 yılında toplanmış en az 100 gram taze mantar veya 20 gram kurutulmuş mantar göndermelerini istedi.
Araştırmanın sonuçlarının ne zaman açıklanacağı henüz bilinmiyor. Çernobil felaketinin hemen ardından düzinelerce insan hayatını kaybetmiş ve radyoaktif serpinti Avrupa'ya yayılmıştı. Radyasyon zehirlenmesinden kaynaklanan uzun vadeli ölüm sayısı ise hala belirsiz. Avrupa'da radyoaktif serpintiyi ilk tespit edenler İsveçli yetkililer olmuş ve bu durum, Sovyet yetkililerin felaketi açıklamak zorunda kalmalarına neden olmuştu.