Jeotermal enerjide 'kuru kayaç' devrimi

Sektörde çığır açan bir uygulama olarak görülen "Geliştirilmiş Jeotermal Sistem (EGS)" projesi ile dünyanın her yerinde elektrik üretmek mümkün olabilecek ve yapay zekâya dayalı jeotermal kuyu sondaj yöntemleri ile sondaj maliyetleri de yüzde 60 oranında düşmesi bekleniyor. Jeotermal Enerji Derneği (JED) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kındap, geliştirilen teknoloji hakkında yaptığı değerlendirmede, jeotermal enerjinin sadece yüksek sıcaklıktaki su kaynaklarına bağlı olmadığını, sıcak kayaların da enerji kaynağı olarak kullanılabileceğini gösterdiğini belirtti.



Bu teknolojinin dünyanın her yerinde, konvansiyonel jeotermal kaynaklara bağımlı olan jeotermal enerji üretiminin gelişmiş sistemlerle kuru kayaçlardan da enerji üretimi yolu açtığına dikkat çeken Kındap, yeni sondaj teknikleri sayesinde sondaj maliyetlerinin de 1000 USD/feet seviyesinden 300 USD/feet seviyesine düşürüldüğü, sondaj ilerleme hızlarında da önemli artışlar sağlandığını kaydetti.



ABD'de 3 MW'lik pilot proje

ABD'de bir jeotermal girişim tarafından geliştirilen "Project Red" adındaki 3 Megavat (MW) kurulu gücündeki pilot uygulamanın, jeotermal enerjinin dünya çapında kullanımına dair önemli bir kilometre taşı olduğunun altını çizen Kındap, geliştirilen teknoloji sayesinde insan eliyle yeraltında ısı eşanjörleri kurulduğunu ifade etti.

JED Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kındap, yeni teknoloji hakkında şu değerlendirmeyi yaptı:

"ABD'nin Nevada eyaletinde pilot tesis olarak kurulan bu sistem, Google veri merkezlerine güç sağlayarak yenilikçi bir uygulamanın ilk somut örneğini sunuyor. Proje, jeotermal enerjinin sadece yüksek sıcaklıktaki su kaynaklarına bağlı olmadığını, sıcak kayaların da enerji kaynağı olarak kullanılabileceğini gösteriyor. Bu teknolojide yerkürenin ısısından yaralanmak için kaya gazı/petrolü (shale gas&oil) kuyularında sıklıkla uygulanan hidrolik çatlatma yönetimi uygulanıyor. Yaklaşık 2500 metre derinlikte kuyular açıldıktan sonra, hedeflenen formasyonlara birden fazla yatay sondaj kuyuları açılıyor.



Yüzeydeki pompalar vasıtasıyla basınçlandırılmış çatlatma sıvısı (su, jel, asit vb.) minimum stres değerinin üzerinde bir basınç uygulanarak kayaçta çatlaklar oluşturuluyor. Çatlakların açılması kadar bu çatlakların açık tutulabilmesi de önem taşıyor. Açılan çatlakların kapanması; seramik, kum ve reçine kaplı kum gibi dolgu malzemesi ile engelleniyor. Oluşturulan çatlaklar birbiriyle bağlantılı bir ağ oluşturarak akışkan geçişine imkân sağlarken, çatlak ağı elde edildikten sonra, enjeksiyon kuyusuna basılan soğuk su, sıcak kayaç ile temas ederek ısınıyor ve üretim kuyularından yüzeye çıkarılarak elektrik enerjisi için kullanılıyor. Enerjisi alınan su yeniden aynı çatlaklara gönderiliyor ve yerkabuğunun adeta bir su ısıtıcısı gibi kullanılması sağlanmış oluyor."