Kanada mercimeğinin 'gen'i bozuk!

RECEP BAHAR/İSTANBUL

Ramazan ile birlikte iftar sofralarının baş tacı kırmızı mercimekte 'ithal-yerli' tartışması alevlendi. Birçok markette ve semt pazarlarında genetiğiyle oynanmış ithal mercimek 'yerli' diye vatandaşa yutturulurken, bazı marketlerde 'ürün menşei'nin pakette yazması vatandaşın sağlıklı tercih yapmasını kolaylaştırıyor. İthal mercimeğin kilogram fiyatı 4.5-7 TL arasında değişirken, yerli mercimek için 9-16 TL'yi gözden çıkarmak gerekiyor. Yeşil mercimeğe gelince, piyasada bu ürün gamında yerli ürüne rastlayamadık! Büyük şehirlerde tüketilen yeşil mercimeğin tamamına yakını ithalat yoluyla geliyor. Keza aynı durum şu anda nohutta da geçerli? Nohut, ağırlıklı olarak Meksika ve Arjantin'den geliyor. Benzer şekilde Ramazan'da yoğun olarak tüketilen kuru fasulye ve barbunyada da ithalat oranı yüksek. 

Üretici yeterince kazanamıyor

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Pazar günü yaptığı açıklamada, mercimekte üreticinin yeterince kazanamadığını, mahsulün elinde kalabildiğini, maliyetinin altında satabildiğini, böyle olunca ekimden kaçındığını, ekim alanları ve üretimin düştüğünü bildirerek, "Dünyanın en lezzetli, kaliteli kırmızı mercimeğini üretiyoruz, ürün, ihtiyacımızı ve ihracatı karşılayamayınca, ürettiğimiz yüksek fiyattan ihracata gidiyor, bize Kanada mercimeği kalıyor" dedi. Bayraktar, şunları söyledi: "Ülkemizde üretimi gerçekleştirilen 7 çeşit baklagil arasında kırmızı mercimek toplam üretimden yüzde 31.9 oranında pay alarak nohuttan sonra ikinci sırada yer almaktadır. 2005 yılında 387 bin hektara ulaşan ekim alanının, 2016 yılına kadar yüzde 39.3 azalarak 235 bin hektara, aynı dönemde üretim ise yüzde 40.5 düşerek 580 bin tondan 345 bin tona geriledi. Primler, 2014 yılında yüzde 100, 2016 yılında yüzde 50 artırılmasına rağmen üretimdeki büyüme yetersiz kaldı. 2012 yılında 410 bin ton olan üretim, 2014 yılında 325 bin tona indikten sonra, desteğin de etkisiyle 2015 yılı 340 bin tona, 2016'da ise 345 bin tona yükseldi. Bu yıl birinci tahmin verilerine göre üretim 370 bin tonu bulacak. Yalnız bu rakam bile ihtiyacı karşılamıyor. Desteklerin daha fazla artırılması gerekmektedir."

 Güneydoğu'da üretiliyor 

Bayraktar, kırmızı mercimek üretiminin Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yoğunlaştığını bildirerek, "En fazla üretim yapılan illerimiz Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin ve Batman'dır. Bu illerimizin toplam kırmızı mercimek üretiminden aldıkları pay yüzde 89.1'dir" dedi. 

İthal ettiğimiz kadar ihraç ediyoruz!

Kırmızı mercimekte enteresan bir tablo var... 2014/2015 sezonunda Türkiye, 236 bin ton kırmızı mercimek ithal etmiş, yurtdışına 205 bin ton mercimek satmış. İhraç dilen mercimeğin bir bölümü ithal edilen mercimek oluşturuyor. rakamları değerlendiren TZOB Başkanı Şemsi Bayraktar, "Dünyanın en kaliteli ve lezzetli mercimeği ülkemizde üretiliyor. Ürettiğimizi iç piyasada neden tüketmiyor, halkımıza ucuz, kalitesiz ve lezzeti olmayan Kanada mercimeği yediriyoruz? Kanada, mercimeği, 1970'li yıllarda ülkemizden götürdü, soğuk iklimine uyum sağlasın diye genleriyle oynadı, dünyanın en büyük ihracatçısı oldu. Yerli ile ithal mercimek yapısal olarak aynı olmakla birlikte lezzet ve protein değeri olarak farklıdır. Mercimekte güneşlenme süresi arttıkça lezzeti ve besin değeri artar. Dolayısıyla yerli ürün daha lezzetli ve yüksek oranda proteine sahiptir. Bu kalitenin bir diğer önemli nedeni de mercimeğin gen kaynağının ülkemiz olması nedeniyle üreticinin yerli tohumla üretim yapılmasıdır. Kalitesiz ithal mercimek iç piyasada 'yerli ürün' adı altında satılıyor" dedi.

Yerli mercimeğin 10 farkı

Duru Bulgur'un verdiği bilgiye göre yerli mercimeğin 10 farkı şu: 
1. Yerli mercimek ithal mercimeğe göre daha lezzetli. 
2. Yerli mercimeğin kıvamı ithal mercimeğe göre daha yoğun. İthal mercimekte kıvamını tutturmak için un kavurmak veya çorbanın içine patates ilave etmek gerekiyor. 
3. Yerli mercimek koyu kıvamlı olduğu için daha fazla çorba çıkıyor. Daha bereketli oluyor. 
4. Yerli mercimeğin protein değeri daha yüksektir. 
5. Yerli mercimekle yapılan çorbanın rengi daha sarı, ithal mercimekle yapılan çorbanın rengi yeşil. 
6. İthal mercimekte tüm taneler aynı oranda pişmiyor. Bazı taneler çok pişerken bazı taneler az pişer. 
7. Yerli mercimek daha kolay pişiyor. İthal mercimek geç pişer ve suyu geç çeker.
8. Yerli mercimekten daha fazla oranda çorba çıktığından ve içerisine başka herhangi bir malzeme ekleme olmadığından ithal mercimeğe göre daha ekonomik. 
9. Türk mercimeği daha sıcak iklim koşullarında yetişiyor. Kanada mercimeği ise genetiği ile oynandığı için daha soğuk koşullarda yetişebiliyor. Türk mercimeği, ithal Kanada mercimeğine göre daha doğaldır. 
10. Türk mercimeği ülke ekonomisine katkıdır. Yerli üretimi, çiftçimizi desteklemektir.