Kapanan AVM sayısı artıyor

RECEP BAHAR/HABER-ANALİZ


EVA Gayrimenkul Değerleme ve Akademetre'nin Türkiye genelinde 6'ncısını gerçekleştirdiği AVM Araştırması, 2016-2018 projeksiyonuyla yayınlandı. Rapor, bir yandan yeni açılacak AVM'leri analiz ederken, öte yandan kapanan AVM'lerin boyutları hakkında ayrıntılar veriyor. Rapora göre, 2015 yılsonu itibariyle İstanbul'da fonksiyonunu kaybeden yaklaşık 800 bin metrekare AVM alanı bulunuyor. Ankara'da bu rakam 150 bin metrekare olarak belirlenirken, diğer tüm şehirlerde 434 bin metrekare fonksiyonunu yitirmiş AVM alanı görülüyor. Yapılan hesaplamalar bugüne kadar üretilen yaklaşık 12 milyon metrekare AVM'nin yüzde 10'unun sistemden çıktığını gösteriyor. Sistem son beş yıldır her sene yaklaşık 250-300 bin metrekare arasında alan kaybediyor. Araştırma raporuna göre 2015 yılında 59 şehirde AVM bulunuyor. Deklare edilen açıklamalara istinaden 2018 yılına kadar dört kentin daha AVM ile tanışması öngörülürken, bugünkü planlamalara göre 2018 yılında 18 şehirde AVM olmayacağı ileri sürülüyor.

Yatırımcıların dörtte biri yabancı 

Türkiye genelinde
AVM yatırımlarının yerli ve yabancı sermaye dağılımında yerli yatırımcıların alan bazında yaklaşık yüzde 70 oranla önde olduğu görülüyor. Toplam 11 milyon metrekare kiralanabilir alanın yaklaşık 7.8 milyon metrekaresinde yerli yatırımcı yer alıyor. Yabancı sermayenin içinde bulunduğu kiralanabilir alan, toplam alanın yüzde 25'i seviyesinde bulunuyor. 

Sektörde rekabet sertleşiyor

EVA Gayrimenkul Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı, araştırma sonuçlarına ilişkin olarak, "Piyasada rekabet gittikçe zorlaşıyor. Artık alışveriş merkezi üretiminde ekonomik kayıp yaşanmaması için üretimin doğru yerde ve büyüklükte yapılması her zamankinden daha fazla önem taşıyor" dedi. Gelecekte de fonksiyonunu yitiren AVM'ler olacağına işaret eden Yazıcı, "Önem gösteren gelişmelerden biri de yeni nesil AVM'ler. Söz konusu AVM'ler yeni yaşam alanlarıyla birlikte planlanıyor" dedi.  Araştırmayı hazırlayan Akademetre'nin Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Halil İbrahim Zeytin ise, 2009 yılında 20.6 milyar TL olan AVM sektör cirosunun 2016 yılında 105.9 milyar TL'ye, 2017 yılında 119 milyar TL'ye, 2018 yılında ise 132 milyar TL'ye ulaşacağını savundu. 

21 yılda 12'den 369'a çıktı

AVM'lerin kronolojik gelişimine bakıldığında 1995 yılında 12 olan AVM sayısı, 2011 yılında 264'e, 2014 yılında 345'e yükseldi. Mart 2016 itibariyle 369 olan AVM sayısının 2016 sonunda 414'e, 2017'de 443'e, 2018'de 448'e yükseleceği öngörülüyor. Söz konusu gelişme, 1990'lı ve 2000'li yıllarda yaşanan hızlı büyüme ivmesinin 2020'ye doğru yerini daha stabil bir çizgiye bırakacağını ortaya koyuyor. Son üç yıllık analizlere bakıldığında ise 2016 ve 2t017 yıllarında ortalama yüzde 10'luk bir büyüme görülürken, 2018 için büyüme oranının yüzde 2 dolayında olması bekleniyor.

İstanbul kirada açık ara önde

Akademetre Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Halil İbrahim Zeytin, alışveriş merkezlerinde kira değerleri ağırlıklı ortalamasının Türkiye genelinde metrekare bazında aylık bazda 29.03 dolar olduğuna işaret ederek, "İstanbul ortalama aylık bazda 41.67 dolar/metrekare ile başı çekerken, Ankara'da ortalama aylık rakam 21.77 dolar/metrekare değere oturuyor. Anadolu şehirlerinde bu rakam ayda 20 olar/metrekareye düşüyor. İstanbul her türlü ortalamayı yükselten itici bir güç olarak göze çarpıyor" dedi.  

İstanbul'da 116 AVM var

Mayıs 2015 itibariyle Türkiye'deki AVM'lerde yaklaşık 11 milyon metrekarelik kiralanabilir alan bulunuyor.  Bunun yüzde 38'i (4.1 milyon metrekare) İstanbul'da yer alıyor. İstanbul'u 1.3 milyon metrekare ile Ankara, 469 bin metrekare ilse İzmir izliyor. Rapora göre İstanbul'da halihazırda 116 AVM faaliyet gösterirken, Anadolu yakasında 1.2 milyon metrekare, Avrupa yakasında 2.9 milyon metrekare kiralanabilir AVM alanı bulunuyor. Anadolu yakasında 1000 kişi başına 219 metrekare olan kiralanabilir alan düşüyor. Bu oran Avrupa yakasında 324 metrekareye yükseliyor.    

Marmara Forum'da yaprak dökümü

Piyasada yaşanan darboğaz, gözde AVM'leri de etkiliyor. İstanbul Bakırköy'de bulunan Marmara Forum'da son dönemde çok sayıda mağaza kapısına kilit vurdu. Söz konusu AVM'nin yeme-içme katında bile boşlukların olması dikkat çekiyor. Marmara Forum'daki en dikkat çeken kayıp zemin katta geniş bir alanda yer alan Mudo'nun kapanması oldu. Yine zemin katta 2 mağazanın da kapısına kilit vurması dikkat çekiyor. AVM'nin her katında boş mağaza olması dikkat çekiyor.