logo
28 MART 2024

Karadeniz’de neler oluyor?

12.04.2021 00:00:00
'Karadeniz’de neler oluyor?' seslendirme dosyası:

Yüzyıllarca Türk-Rus çatışmasına sahne olan Karadeniz, Soğuk Savaş süreci boyunca istikrarlı bir dönem geçirmiş ve bölgede hem ülkemiz hem de sınırı olan ülkeler (Türkiye, SSCB, Romanya, Bulgaristan) açısından önemli bir askeri güvenlik sorunu yaşanmamıştır. Bu bölgesel güvenlik ve huzur ortamının sağlanmasında, ülkelerin 1936 yılında imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi'ne sadık kalmalarının önemi büyüktür.

Soğuk Savaşın sona ermesinden sonra ABD, NATO kılıfı ile Varşova Paktı ve Sovyetler Birliği'nden ayrılan birçok bölgede olduğu gibi Karadeniz'de de söz sahibi olmaya çalışmaktadır. Karadeniz'in Orta Asya ve Avrupa arasında önemli bir enerji koridoru olması ve Rusya güzergâhına önemli bir alternatif teşkil etmesi batılı devletlerin Karadeniz'e olan ilgilerini artırmıştır.

1999'da NATO'nun 50. kuruluş yılında aldığı genişleme kararını bir tehdit olarak algılayan Rusya, 2000 yılında kabul ettiği Ulusal Güvenlik Doktrini'nde kendini küresel bir güç olarak ilan etmiştir.

Rusya için Karadeniz, Akdeniz'e ve oradan dünyaya açılan kapıdır. 2004 yılında Romanya ve Bulgaristan'ın NATO'ya girmelerine engel olamayan Rusya, "Yaşamsal Çıkar Alanı" olarak ilan ettiği Karadeniz'de köşeye sıkışmamak adına Ukrayna ve Gürcistan'ın NATO üyeliğini engellemeyi ve Karadeniz'de Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile sağlanan statükoyu 'kırmızı çizgi' olarak görmektedir. Bu hususu 2014 yılında yürürlüğe yeni giren Askerî Doktrin Belgesi'nde ortaya koymuştur.

NATO hâlen bölgedeki etkinliğini artırmak maksadıyla askeri üsler inşa etmeye ve Rusya'yı sınırlamaya çalışmaktadır. Bu çerçevede Rusya, NATO tarafından bölgenin geleceğine yönelik stratejiler geliştirilmesine oldukça sert tepkiler vermiştir. Bu tepkilerin ilkinde 2008'de ABD'nin teşviki ile Güney Osetya ve Abhazya'ya askerî harekât düzenleyen Gürcistan'a karşılık olarak bu bölgeleri işgal etmiştir. Sonrasında bu özerk bölgelerin bağımsızlık ilanını tanımış ve o bölgeye yerleşmiştir. İkinci olayda, 2013 yılında Batı destekli grupların Ukrayna'da hükümeti düşürerek idareyi ele alması ile sonuçlanan Meydan Olayları'nı ABD'nin Karadeniz etkinliğini tamamen ele geçirme çabası olarak algılamış ve Kırım ile Ukrayna'nın doğusunu işgal etmiştir. Müteakiben Kırım Parlamentosuna aldırdığı bağımsızlık kararını tanıyarak bölgeye tamamen yerleşmiştir. Üçüncü olayda ise Ermenistan'ın NATO'ya yakınlaşma çabalarına karşılık Dağlık Karabağ krizinde bu ülkeye, aralarındaki Askeri İşbirliği Anlaşmasına rağmen sırtını dönmüştür 

Rusya bu tepkilerle aslında Gürcistan, Ukrayna ve Ermenistan hükümetleri nezdinde ABD, NATO ve bölgede onların çıkarına çalışan ülkelere mesaj göndermiştir. Rus hükümeti bu tepkilerle bir yandan Kafkasya diğer yandan da Karadeniz üzerinden kıskaca alınmasını engellemek için her türlü riski göz önüne alacağını ve savaşmaktan çekinmeyeceğini açıkça ortaya koymuştur.

Türkiye bu süreçte, üyesi olduğu NATO'nun Karadeniz'de daha etkin olma gayretleri ile aynı coğrafyayı paylaştığı Rusya'nın Karadeniz'e ABD müdahalesini engelleme çabaları arasında kalmıştır. Bu durumda Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin önemi daha da artmıştır. Ülkemiz özellikle Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ) ve Karadeniz Askerî Gücü (BLACKSEAFOR)inisiyatifleriyle bölgede tarafsızlığını korumaya gayret etmiş ve önemli bir denge unsuru olarak öne çıkmıştır. Ancak her geçen gün artan şekilde NATO'nun Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin şartlarının değiştirilmesi baskısına maruz kalmaktadır.  

ABD bu kapsamda Rusya'yı kışkırtma ve Türkiye'yi kendi çıkarları doğrultusunda hareket etmeye zorlamaya çalışma çabalarına devam etmektedir. Karadeniz'deki askeri aktivitelerini yoğunlaştıran ABD Ocak ayı sonunda iki füze firkateyni, Mart ayı içerisinde de 2 savaş gemisi göndermişti. Nisan ayı içinde 2 savaş gemisi daha göndereceğini bildirdi. Yine Mart ayı içinde NATO şemsiyesi altında İspanya Deniz Kuvvetleri'ne ait iki firkateyn Türk Boğazlarını kullanarak Karadeniz sularına giriş yaptı. Ukrayna medyasına açıklamalarda bulunan ABD'nin eski Avrupa Kuvvetleri Komutanı Emekli Korgeneral Ben Hodges; Ukrayna, Gürcistan, Romanya, Bulgaristan, Türkiye ve Moldova'yı Rusya'ya karşı birbirine yardım etmeye ve istihbarat paylaşımında bulunmaya çağırdı.

Karadeniz bu gelişmelerle NATO ve Rusya arasındaki tehlikeli rekabetin en yoğun yaşandığı bölgelerden birisi haline gelmiştir ve her iki tarafın bölgedeki askerî varlığını artırmasıyla sıcak çatışma tehlikesine doğru ilerlemektedir.

İzlenen yanlış politikalar neticesinde Akdeniz ve Ege Denizinde Yunanistan ve Kıbrıs Rum kesimi nezdinde AB ile ciddi sıkıntılar yaşayan, hatta Libya'ya askerî harekât gerçekleştirmek zorunda kalan ülkemiz açısından Karadeniz'de de Rusya ile ciddi sıkıntılara neden olacak durumlarla karşı karşıya kalmak ülkemizin milli çıkarlarına uygun düşmeyecektir.

Hâl böyle iken dolaylı da olsa NATO'nun istekleriyle paralel olarak Montrö Boğazlar Sözleşmesi'ni tartışmaya açmak, Rusya'yı kışkırtmak anlamına gelecektir. İdlib'de 34 vatan evladını şehit verdiğimiz hava saldırısının Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Ukrayna'ya askeri yardım paketini açıklamasının hemen ardından meydana gelmesi tesadüf olmasa gerek.

Bahsettiğimiz hususlar ışığında, Karadeniz'de bölgesel barışı korumak adına milli çıkarlarımıza uygun politikalar izlenmelidir. Bu bağlamda; Montrö Boğazlar Sözleşmesi Karadeniz'deki istikrarın temel unsurudur ve ülkemize inisiyatif kazandıran bir belgedir. Sözleşme hükümlerinin değişmesi durumunda bölgede kriz daha da derinleşebilecek ve ülkemiz inisiyatifini kaybedebilecektir. Daha da önemlisi milli güvenliğimizi tehdit edebilecek çift taraflı (hem NATO, hem de Rusya) risklerle karşı karşıya gelebilecektir. Ayrıca Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin ortadan kalkması durumunda Boğazların statüsünün tartışmaya açılabileceği hatırdan çıkarılmamalıdır. Bu nedenle, Montrö'yü ortadan kaldırmaya, değiştirmeye veya by-pass etmeye çalışan her türlü girişime (Kanal İstanbul Projesi dâhil olmak üzere) bu gözle bakılmalı ve bu husus milli güvenliğimizi doğrudan ilgilendirmesi nedeniyle partiler üstü bir bakış açısıyla ortak akılla ele alınmalıdır.

 
Selim Oktay / diğer yazıları
Yargıtay'da bilek güreşi sürüyor
9. turda da başkan seçilemedi
BDDK savcılığa yazı gönderdi
Seçil Erzan'ın telefonu incelenecek
Sevgi evinde şüpheli ölüm
Bebek yatağında ölü bulundu
'Rusya sadece Ruslarındır' akımına Putin'den tepki
'Ülkede 190 etnik grup var'
Saray'dan Mehmet Şimşek açıklaması
'İtibar etmeyiniz'
Terör saldırısında ölü sayısı arttı
Hayatını kaybedenler 143'e yükseldi
Bağımsız aday olan eski CHP'li başkana seslendi
'Son kez uyarıyorum!'
Kılıçdaroğlu sonunda patladı
'Bilal'e anlatır gibi son kez anlatıyorum'
"Ligden çekilmek için sponsorlarımızla görüştük"
Koç: Bize ceza verirlerse vebalini öderler
Bahçeli'den yerel seçim öncesi mesaj
'Riskli ve tehlikelerle dolu'
Erdoğan'a 'beka sorunu' göndermesi
'Perdelik kumaştan kefen giyen 7 zibidi'
"İstanbul’u yapay zeka devriminin gözbebeği yapacağız"
BTP İBB adayı Cihan Erdoğanyılmaz
Diyarbakır mitinginde İstanbul mesajı verdi
'CHP'yi, utanmadan Kürt kardeşlerimize...'
Beklenen açıklama geldi
Kadir İnanır'dan iyi haber
Trabzon'da su şebekesi çalışmasında göçük
3 işçi hayatını kaybetti
Yargıtay'da bilek güreşi sürüyor
9. turda da başkan seçilemedi
BDDK savcılığa yazı gönderdi
Seçil Erzan'ın telefonu incelenecek
Sevgi evinde şüpheli ölüm
Bebek yatağında ölü bulundu
'Rusya sadece Ruslarındır' akımına Putin'den tepki
'Ülkede 190 etnik grup var'
Saray'dan Mehmet Şimşek açıklaması
'İtibar etmeyiniz'
Terör saldırısında ölü sayısı arttı
Hayatını kaybedenler 143'e yükseldi
Bağımsız aday olan eski CHP'li başkana seslendi
'Son kez uyarıyorum!'
Kılıçdaroğlu sonunda patladı
'Bilal'e anlatır gibi son kez anlatıyorum'
"Ligden çekilmek için sponsorlarımızla görüştük"
Koç: Bize ceza verirlerse vebalini öderler
Bahçeli'den yerel seçim öncesi mesaj
'Riskli ve tehlikelerle dolu'
Erdoğan'a 'beka sorunu' göndermesi
'Perdelik kumaştan kefen giyen 7 zibidi'
"İstanbul’u yapay zeka devriminin gözbebeği yapacağız"
BTP İBB adayı Cihan Erdoğanyılmaz
Diyarbakır mitinginde İstanbul mesajı verdi
'CHP'yi, utanmadan Kürt kardeşlerimize...'
Beklenen açıklama geldi
Kadir İnanır'dan iyi haber
Trabzon'da su şebekesi çalışmasında göçük
3 işçi hayatını kaybetti
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2024

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.