Kiril alfabesinden kurtuluyorlar

Kazakistan'da 2023-2029 döneminde dil politikasının geliştirilmesine ilişkin yeni devlet programı hazırlandı.
Hükümet tarafından kamuoyuna sunulan programda, ülkede Kazakların ana ulus olarak nüfustaki sayısının her yıl arttığı, dolayısıyla Kazak dilinin de konumunun güçlenmeye devam ettiği belirtildi. Programda, en son 2021'de yapılan genel nüfus sayımı sonuçlarına göre, nüfusun yüzde 70'inden fazlasını Kazakların oluşturduğu ve ülkenin tek uluslu devlet olma yolunda ilerlediğine işaret edilerek, "Bu demografik durum, Kazak dilinin kapsamının genişletilmesiyle ilgili yoğun çalışmaları gerektirmektedir" ifadeleri kullanıldı. Özellikle programda devlet dili statüsündeki Kazakçanın güçlendirilmesinin ülke güvenliğine yapılan doğrudan katkı olarak görüldüğü kaydedildi.

Kazakça bilmeyen memur olamayacak

Bu kapsamda 2029'a kadar Kazakçanın düzenleyici çerçevesinin güçlendirileceği, bilim ve eğitim, kamu hizmeti, ekonomi, bilişim gibi sektörlerde prestijinin artırılacağı, medya ve internet alanında ise kullanımının genişletileceği belirtilen programda, bunun yanı sıra Kazakçanın ülkedeki diğer etnik gruplar arası iletişim dili haline gelmesi için çalışmalar yapılacağı, yasayı ilk Kazakça çıkarma uygulamasının başlatılacağı, devlet memurlarına Kazakça bilme zorunluluğu getirileceğine dikkat çekildi.
Programda ayrıca Kazak dilinin yeni Latin alfabesi temelinde modernleştirileceğine vurgu yapılarak, şu ifadelere yer verildi: "Latin alfabesi temelinde geliştirilen yeni Kazak alfabesine geçiş, Kazak dilinin doğasına uygun yazım kurallarının ve normlarının oluşmasını sağlayacaktır. Bu Kazak dilinin uluslararası popülaritesini artıracak, onu modern teknolojilere uygun hale getirecektir. Aynı zamanda Türk dili konuşan halklarla entegrasyonunu büyük ölçüde kolaylaştıracaktır." Programda, halihazırda dil bilimciler tarafından Latin harflerine uyarlanan 31 harflik "bir ses-bir harf" ilkesine göre geliştirilen yeni Kazak alfabesinin hazırlandığı belirtilerek, "Yeni alfabeye geçiş alfabenin ve imla kurallarının düzenleyici belgelerle onaylanmasının ardından aşamalı olarak gerçekleşecektir." değerlendirmesinde bulunuldu.

Latin alfabesine geçiş süreci

Birçok eski Sovyet ülkesi gibi Kiril alfabesini kullanan Kazakistan, Ekim 2017'de Latin alfabesine geçme kararı almıştı. Ahmet Baytursunov Dil Bilimi Enstitüsü, Ocak 2021'de, "bir ses-bir harf" ilkesine göre hazırlanan 31 harflik Latin harflerine uyarlanan yeni Kazak alfabesini tanıtmıştı. Ülkede 2023-2031 döneminde kademeli olarak Latin alfabesine geçileceği duyurulmuştu. AA