Kıyas ehli helake sürüklenir

Sema'e b. Mihran, Ebu'l-Hasan Musa (Musa b. Ca'fer aleyhisselâm)'dan şöyle rivayet eder:

İmam'a dedim ki: "Allah, seni sâlih kılsın! Bizler bir araya geliyor ve aramızda bilgilerimiz oranında müzakerelerde bulunuyoruz. Karşımıza ne çıkarsa, mutlaka onunla ilgili yanımızda yazılı bir şey vardır. Kuşkusuz bu, yüce Allah'ın sizin aracılığınızla bize bahşettiği bir lutuftur.

Bazen de kimi küçük meseleler karşımıza çıkar ve biz, bunlarla ilgili bir açıklama bulamayız, birbirimize bakarız. Fakat yanımızda buna benzer bilgiler vardır. Bu meseleyi en güzel bilgilerimizle kıyaslayarak cevaplandırmamız doğru olur mu?"

Buyurdu ki: "Sizin kıyasla ne işiniz var? Sizden önce helak olanlar, bu kıyas yüzünden helak oldular. Karşınıza hakkında bilgi sahibi olduğunuz bir mesele çıkarsa bildiklerinizi söyleyin. Bilmediğiniz bir şey çıkarsa karşınıza -İmam elini ağzına götürerek- susun. Allah, lanet etsin ona ki, 'Ali öyle diyor, ben de böyle diyorum; sahabiler öyle diyorlar, ben de böyle diyorum' derdi" dedi ve şunları ekledi: "Onun sohbetine katıldın mı?"

"Hayır. Fakat bu sözler onundur" dedim. Sonra şunları söyledim: "Allah, seni sâlih kılsın, acaba Resûlullah (sallallahu aleyhi ve âlihi) kendi zamanındaki insanların ihtiyaçlarına cevap verecek çözümleri sunmamış mıdır?"

Buyurdu ki: "Evet, ayrıca kıyamete kadar ihtiyaç duyacakları çözümleri de sunmuştur."

Dedim ki: "Bundan bir şey kaybolmuş mudur?"

Buyurdu ki: "Hayır, bu bilgilerin tümü ehli olanların yanındadır."

Ebu Şeybe şöyle rivayet eder:

Ebu Abdullah (Ca'fer Sâdık aleyhisselâm)'ın şöyle dediğini duydum: "İbn Şubrume'nin ilmi; 'el-Camia' adlı kitabın karşısında zayi oldu. Bu kitap Resûlullah (sallallahu aleyhi ve âlihi)'nin dikte etmesi ve Ali b. Ebu Tâlib aleyhisselâm'ın el yazısıyla hazırlanmıştı. Bu kitap kimseye söyleyecek söz bırakmamıştır. Bu kitapta, helâl ve haramların bilgisi vardır.

Kıyas taraftarları, kıyasla bilgiye ulaşmak istiyorlar; ancak bu onlara haktan uzaklaşmalarından başka bir katkı sağlamaz. Kıyas yöntemiyle Allah'ın dini açısından doğruya ulaşılmaz."

Eban b. Tâğlib, Ebu Abdullah (aleyhisselâm)'dan şöyle rivayet eder:

"Sünnet (İslâm'ın hükümleri) kıyas kabul etmez. Aybaşı halindeki bir kadının tutamadığı oruçları daha sonra kaza ettiği halde, kılamadığı namazları kaza etmediğini bilmiyor musun? Ey Eban! Sünnet kıyaslandığı zaman din ortadan kalkar."