Kurtuluş Savaşı'nda fetva savaşları -1-

Mustafa Kemal ile beraber Kurtuluş Savaşı'nın yükünü sırtlanan din adamı ve hoca kadrosu ile lideri maalesef İstanbul hükümetince vatan hainliğiyle suçlanmıştı.

Kurtuluş Savaşı sadece silahlı bir çatışma ve mücadeleye sahne olmamış aynı zamanda fetvalar savaşının da verildiği çetin bir sınava dönüşmüştür.

İstanbul Hükümeti, Mustafa Kemal'i ve silah arkadaşlarını dinsizlikle itham ederek ve bu konuda bir fetva yayımlayarak onların gayrimeşru olduğunu İngiliz uçaklarından attığı fetvalarla yaymaya çalışmıştır.

Bu sayede milli mücadele daha doğmadan boğulacak ve Mustafa Kemal ve lider kadro devre dışı bırakılacaktı.

Şeyhülislam Dürrizade Abdullah Efendi'nin fetvası İslam dinindeki halifelik kurumu kullanılarak Kurtuluş Savaşı'nı durdurmayı hatta bu işte yer alanların öldürülmelerini emretmektedir.

Profesör Doktor Haydar Baş, Hoş Geldin Atatürk adlı eserinde fetvalar savaşını detaylarıyla kaleme almıştır:

"Dünya düzenini sağlayan İslam halifesinin yönetimi altında bulunan İslam ülkelerinde hak tanımayan bazı kimseler birleşip kendilerine başkanlar seçmiş saltanatın sadık davasını yalan ve dolanla aldatıp kandırarak padişahın buyruğu olmaksızın halktan asker toplamaya kalkışmışlardır.

Görünüşte askeri yedirip içirmek ve giydirmek bahanesi ile ve gerçekte ise mal toplamak sevdasıyla şeriata ve padişaha aykırı olarak birtakım vergiler haraç ve para toplamakta türlü baskı ve işkencelerle halkın mal ve eşyasını zorla almaktadırlar.

Böylece hükümet merkezini tek başına bırakmak, halifeliğin yüceliğini zedelemek ve zayıflatmak suretiyle yüksek hilafet katına ihanet etmektedirler.

Ülkede fitne yaratmaya çalıştıkları ortaya çıkan ve gerginlik yaratan söz konusu yöneticileri ile onlara yardım edenler asi olup dağılmaları yönünde yayınlanan padişah buyruğundan sonra da inanç ve fesatlarında ısrar ederlerse onların kötülüklerinden ülkeyi temizlemek ve halkı onların zararlarından kurtarmak vacip olup öldürülmeleri şeriata uygun ve zorunludur."

Dürrizade Abdullah, hazırladığı fetvada açıkça Kuvâ-yi Milliye mensuplarını fitne çıkartmak, dinsizlik, asker toplamak, halktan haksız para, vergi ve haraç toplamakla suçlamaktadır.

Bu suçlardan ötürü de katli vaciptir fetvasını yayınlamıştır.

Bu fetvaya karşı Milli Fetva 19-22 Nisan 1920 tarihlerinde Öğüt, İrade-i Milliye ve Açıksöz gazetelerinde yayınlandı.

İstanbul Hükümeti'nin fetvasını etkisiz hale getirmek için Ankara Müftüsü Rıfat Efendi (Börekçi) başkanlığında 5 müftü, 9 müderris ve 6 ilmiye mensubundan oluşan 20 kişiden müteşekkil bir grup karşı fetva hazırlamıştır.

Fetvadan önce Mustafa Kemal 26 Nisan 1920 tarihinde Chicago Daily Tribun'e verdiği röportajda: 

"Padişah ve halife İngilizlerin bir esiridir. Çıkardığı her emir burada bir İngiliz emiri olarak değerlendirilmektedir ve Büyük Britanya bizim düşmanımızdır.

Hür bir hükümdar olmadığı sürece halife yetkilerini icra edemez. Fetvaları da İslam tarafından İngilizlerden geldiği şeklinde sayılmaktadır.

Sultan bu durumu tahmin ediyor. Çünkü bugün bulunduğu duruma düştüğü takdirde artık dini bir lider kabul edilemeyeceği bütün dünyadaki İslam liderleri tarafından kendisine bildirilmiştir. Şimdi halifenin halefini tartışmanın zamanı değildir. Onu Avrupa'nın etkisinden kurtarmak için mücadele etmeliyiz." 

Mustafa Kemal, halifenin İslam'a ve Müslümanlara hizmet etmediğini bilakis bu tutumuyla İngilizlere hizmet ettiğinden dolayı gayrimeşru sayılması gerektiğini anlatmıştır. (Devam edecek…)