Merkez Bankası, bastığı para biriminin ipini çekiyor!

 

ANALİZ

 

Kasasında kendine ait tek doları olmayan, dahası rivayetlere göre 43-52 milyar dolar arasında ona buna borcu bulunan Merkez Bankası, politika faizini yüzde 18'den yüzde 16'ya indirdi. Hoş bankalar ona buna verdiği faizleri çoktan yüzde 25'e çıkardı. Belki kısa vadeli mevduat faizleri düşer ancak bu şartlarda hangi şirket ya da vatandaş böyle bir riske girer de bankaya parasını TL olarak yatırır? Niye girsin ki... 40 gün önce dolar 8.35 idi, bugün 9.50... 40 günde TL yüzde 14 değer kaybetti. Oysa bu ülkede sözde faizsiz finans kuruluşları bir yıllık mevduata yüzde 14 kâr payı veriyor. En yüksek yıllık banka faizi yüzde 18.5... Ortalaması yüzde 16... 

 

Lübnan'a dönmeyiz ancak....

 

Elbette döviz kurları Lübnan'da olduğu gibi zıplamaz... Ancak yerinde de durmaz. Nereye kadar gider? Onu kimse söyleyemez. Çünkü Merkez Bankası, muhtemelen Kasım'daki PPK'da faizi yüzde 15'e çekecek. Mart 2022'de hedef yüzde 12... Her yüzde 1'lik puan indirimi, doları yüzde 5-6 yükseltiyor. Bu hesaba göre faiz yüzde 12'ye inerse; dolar, TL karşısında Mart'a kadar 12 TL'ye ulaşır. Elbette bunlar tahmin... Ancak bastığı para biriminin celladı bir Merkez Bankası var! Bu şartlarda asgari ücret 3500 TL olsa ne yazar, 3800 TL olsa ne yazar! Yılbaşında 320 dolar, yıl sonunda 250 dolar! Bu ülkenin vatandaşları maaşı dolarla almıyor ancak harcamalarını dolarla yapıyor. Çünkü dolar artınca her şeye zam geliyor. Akaryakıt zamlanmadı mı? Ekmeğe gizli zam yapılmadı mı? Zamlar sağanak sağanak gelmeyecek mi? Elbette gelecek. Geçmişte de hep öyle oldu. 

 

Faiz indirimi kime yarıyor?

 

Bir kere faizler inmiyor. Bankalar döviz kurları yatay seyre dönmedikçe faizi indiremeyecek. Çünkü Merkez Bankası'nın ne yapacağı belli olmadığından döviz hesapları çözülmeyecek yani TL'ye çevrilmeyecek. Hatta dövize yöneliş artacak. Karmaşık bir bilgisayar yazılımından başka bir şey olmayan sanal para Bitcoin'e (dün 66 bin dolardı, bugün 60 bin dolar!) ilginin olduğu bir dünyada dolara, Euro'ya niye güvenilmesin ki! 

Faiz indiriminin kime yaradığını gerçekten bilmiyorum. Görüştüğüm bir kaç işadamı 'bana yaramadı' dedi. Ancak doların, Euro'nun yükselişi 84 milyonu toptan etkiliyor, toptan mahvediyor, perişan ediyor. Vatandaşların yüzde 80'inin zaten faizle ilgisi milgisi yok. Merkez Bankası izah etsin millete durumu.