24 Kasım 2015 tarihinde Rus uçağının düşürülmesi sonrasında Türkiye ve Rusya arasındaki ticari ilişkiler de dahil birçok ikili anlaşma bozuldu. Rusya Federasyonu, uçak düşürülme olayı sonrasında Türkiye'den sebze ve meyve dahil birçok ihracata yasak getirirken, 1 Ocak'tan itibaren başlayan ihracat yasaklarının yaş meyve sebze sektörüne zararı 500 milyon doları geçti.
Türkiye'nin en büyük yaş meyve ve sebze ihracatçısı durumundaki Rusya'ya 1 Ocak- 21 Kasım 2015 tarihleri arasında 720 milyon dolarlık ihracat yapılırken, rakam bu yıl aynı dönemde yüzde 70'lik kayıpla 217 milyon dolarda kaldı. Geçen yıla göre bu yılın aynı döneminde Rusya'ya yaş meyve sebze ihracatında 503 milyon dolarlık düşüş gerçekleşti.
En büyük kayıp Antalya'da
Rusya'ya yaş meyve sebze ihracatının en çok yapıldığı Batı Akdeniz'de ise bu oran çok daha yüksek gerçekleşti. Geçen yılın 1 Ocak-21 Kasım tarihleri arasında 207 milyon dolarlık ihracat yapılan Rusya'ya, bu yıl Antalya'dan gerçekleşen ihracat tutarı yüzde 92 oranında geriledi ve 16.7 milyon dolarda kaldı.
Bölge ihracatında 190 milyon dolarlık kayıp yaşanırken, Rusya'nın ürün bazındaki ihracat rakamlarına bakıldığında ise en büyük düşüş domateste meydana geldi.
Yaklaşık 1 yıl önce 24 Kasım'da yaşananları 'talihsiz bir olay' olarak nitelendiren Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği (BAİB) Başkanı Mustafa Satıcı, o günden sonra Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkilerin her anlamda gerildiğini ve iki tarafın da kaybettiği bir süreç yaşandığını söyledi.
2 ülke liderinin bir araya gelmesiyle krizin atlatılmaya başlandığını açıklayan Satıcı, "Tam olarak kriz öncesi sürece dönemesek de o yolda ilerliyoruz. O günden bugüne ne oldu dersek, öncelikle Rusya'ya en çok tarım ürünleri, otomotiv, tekstil, deri ve diğer ürünleri ihraç ediyoruz. Özellikle tarım ürünlerinde ciddi sıkıntı yaşadık" dedi.
Yasak sürüyor
Şu anda örtüaltı üretim domates, salatalık gibi ürünlerle üzüm ve bazı meyve gibi ürünlerde kısıtlamanın devam ettiğini belirten BAİB Başkanı Satıcı, "Kısıtlama devam eden ürünler, toplam sebze- meyve ihracatımızın yüzde 50'sini oluşturuyor. Yani kısıtlamaların yarısı devam ediyor. Bununla ilgili iki ülkenin tarım bakanları görüştü. Önümüzdeki haftadan sonra sayın başbakanımız Rusya'yı ziyaret edip Rusya başbakanıyla görüşecek. Bu görüşmelerin ardından diğer kısıtlamaların kaldırılacağını umut ediyoruz" diye konuştu.
Bu kısıtlamaların hem Türk üreticisi ve ihracatçısına, hem Rus ithalatçısı, hem de Rus tüketicisine zarar verdiğini belirten Mustafa Satıcı, "İki tarafın da kazanmadığı, kaybettiği bir yapı. Fakat iki liderin tekrar kriz öncesi duruma dönmek, daha sonra ticaret işbirliğini geliştirmek ve iki ülke arasındaki ticaret hacmini 100 milyar doların üzerine çıkarma hedefine baktığımızda, bu adımların çok daha hızlı atılması gerekiyor" dedi.