Milli Para istikrar abidesidir

Kambiyo rejimi bir ülke para biriminin nasıl oluşacağını belirleyen bir mekanizmadır. Türkiye'de değişik dönemlerde sabit, dalgalı ve çıpalı kambiyo rejimleri uygulanmasına rağmen istikrarlı bir kambiyo rejimi oturtulamadı. Ekonomi yaz-boz tahtasına döndüğü için de döviz-faiz fiyatları yanlış yerlerde dolaştı durdu.

Döviz fiyatı hangi seviyede oluşmalı? Türk ekonomisi için ideal TL/döviz paritesi ne olmalıdır? Düşük kur mu, yüksek kur mu ekonomiye can verir? soruları cevabını bulmak zorundadır. Merkez bankasının birincil vazifesi TL'nin istikrarını korumaktır. TL'ye istikrar kazandırmak için mutlaka bu sorulara cevap verilmelidir. 

Ekonomimizin yaşadığı finansal krizler sonucu fiyatlar genel seviyesi aşırı oynaktır. MB, fiyat istikrarını korumak için döviz kurlarını faizi yükselterek baskılamak dışında bir silaha da sahip değildir. Bir başka ifade ile dövizin ateşini düşürebilmek gayesiyle faizleri yüksek tutarak dışarıdan döviz getirmektedir. MB, eğer faizleri düşürürse döviz kurları yükseliş trendine girecek bu sefer de yüksek kur kaynaklı enflasyon ile karşı karşıya kalacağız. İki ucu pis bir değneğin ucundan tutacağız. MB, ucu daha az kirli tarafı tutmaya çalışıyor. Faizi yükseltirse dolar gelecek, döviz kurları düşecek ama bu sefer yüksek faiz canımızı yakacak. Yok, eğer faizleri düşürürse döviz çıkacak, bu sefer de yüksek kur kaynaklı enflasyon nedeniyle canımız yine yanacaktır. MB, çözüm değil problem tercihi noktasındadır. 

TCMB Başkanı Murat Çetinkaya, geçtiğimiz cumartesi günü faizleri düşürmediği gerekçesi ile Erdoğan tarafından görevden alındı. Yapılan açıklamada "Kendisine ekonomi toplantılarında defalarca faizi indirmesi gerektiğini söyledik. Faiz düşerse enflasyon düşer dedik. Gerekeni yapmadı" denildi. 

MB'nin yeni patronunun işi çok zor görünüyor. Anladığımız kadarıyla kendisinden aynı anda faizi, dövizi ve enflasyonu düşürmesi bekleniyor. Eğer başaramazsa muhtemelen kendisi için "MB başkanından dövizi düşürmesini istedik. Döviz düşerse enflasyon düşer dedik. Yapamadı, yolu ve bahtı açık olsun" beyanatlarının verilmesi yakındır. 

Türkiye'de hem TL hem de döviz kurları aynı anda emisyon olarak dolaşmaktadır. Mevcut olan bu çoklu para sistemi MB'nın elini kolunu bağlamaktadır. Siyasi bağımsızlığın sembolü bayraktır. Bir ülkede birden fazla bayrak dalgalanamaz. Ekonomik bağımsızlığın temelinde de tek para sistemi vardır. Bu para Milli Para olmalıdır. Döviz, sadece dış ticaret alanını ilgilendirir. Fakat tüketiciler ve tasarruf sahipleri istikrarı olmayan ve  tasarruf kabiliyetini yitirmiş bir paradan hızla kaçarak başka arayışlara girerler. 

Prof. Dr. Haydar Baş'ın Milli Ekonomi Modeli'nde tarif ettiği Milli Para sistemi istikrarlı bir paradır. Doların tercümesi olarak değil, üretilen mal ve hizmetlere karşı basılır. Bu özelliğinden dolayı Milli Para, ekonominin yabancı paralar cinsinde finanse edilmesini önlemektedir. Ekonomi, en başta devlet olmak üzere şirketler, üreticiler, esnaf ve tüketim kesimi para ihtiyacını Milli Para kaynaklarıyla finanse edebilir. 

Tasarruf kabiliyetine sahip olan ve tahrik unsuruyla da ekonomide yepyeni kapılar açan bu para sistemini an itibariyle başta Çin ve Rusya'da olmak üzere 4 milyar insan kullanıyor. Milli Para'nın dolaştığı ekonomilerde yabancı paralar emisyonda dolaşamaz. Milli Para, iki ucu pis değneği kırıp atıyor.