NOKSANLAR ÇOK

RECEP BAHAR / HABER-ANALİZSoma'da yüzlerce ocak söndü; yüzlerce çocuk yetim, yüzlerce kadın dul kaldı ancak Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en 'elim ve feci iş felaketi'nin karanlık noktaları hala daha aydınlatılamadı. Bilinen ise hayatını kaybeden madencilerin kimi ilimizde Çorum'dan Bartın'a, İzmir'den Zonguldak'a, Manisa'dan Aydın'a bazen toplu bir şekilde, bazen de tek tek kara toprağın bağrına uğurlanmalarıydı. Dün Soma Kömür İşletmesi'nin patronu ve Yönetim Kurulu Başkanı Alp Gürkan ile Soma İşletmeleri Genel Müdürü Ramazan Doğru, Soma'daki Maden Ocağının İşletme Müdürü Akın Çelik ve diğer yöneticiler 'utanmadan' felaketin 4. gününde basının karşısına geçti ve kendilerini savundu. Oldukça gergin ve karmaşa içinde geçen basın toplantısında medya mensuplarının sorularının çoğu cevapsız kaldı. Bu arada HSYK, Soma'daki maden facisıyla ilgili yürütülen soruşturma için çevre il ve ilçelerden yirminin üzerinde savcı görevlendirdi. Yeni bilgiler eşiğinde Soma'da yaşananlar şöyle:Soru 1: Kaza neden ortaya çıktı?Cevap: Soma Kömür İşletmesi yetkilileri kazanın neden çıktığı konusunda bilgi sahibi olmadıklarını savundu. Soma İşletmeleri Genel Müdürü Ramazan Doğru, her şeyin 3-5 dakika içinde yaşandığını iddia etti. Soma'daki Maden Ocağının İşletme Müdürü Akın Çelik ise "Kazanın nasıl olduğunu bizde bilmiyoruz. Şimdiye kadar böyle bir şeye rastlamadık. Ocak içerisinde metangazı, oksijen ve karbonmonoksit sensörleri var ve sensörlerden gelen değerler var. Kaza öncesi böyle bir şey hissedilmedi" dedi.Soru 2: Madende kaç kişi çıkarılmayı bekliyor? Cevap: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, dün sabah "Elimizdeki en büyük veri 284 kaybımızın olduğu, içerde en fazla 18 civarında işçi kardeşimizin olduğu ve 77 milyonun da yaralı olduğudur" açıklamayı yaptı. Şirket yetkilileri ise içeride kaç kişi olduğu bilgisinin AFAD'da olduğunu, kendi araçlarını bile AFAD'dan izin almadan içeriye sokamadıklarını savundu. AFAD ise sadece ailelerine teslim edilen madenciler ile hastaneye kaldırılıp taburcu edilenlerin listesini Koordinasyon Merkezi olarak oluşturulan TIR'ın dorsesine astı. AFAD yetkilileri daha fazla bilgi vermeye yanaşmadı. Soma maden ocağı yetkilisi, dünkü basın toplantısında "Yeraltına giren işçi sayısı 787'dir. Rakam hiç değişmedi" dedi. Ölenlerin (284) ve madende olduğu belirtilenlerin sayısına (18) yaralı olarak çıkarılanlar (80) veya kaçıp kurtulanlar (100 civarında) ilave edildiğinde 787 rakamına ulaşılamıyor. Soru 3: Madende yaşam odaları var mıydı? Cevap: Dünkü basın toplantısında Soma İşletmeleri Genel Müdürü Ramazan Doğru, "Yaşam odası kapatılmıştı. Yenisi hazırlanıyordu" dedi. Soma Holding Yönetim Kurulu Başkanı Alp Gürkan da, yaşam odası olmadığını itiraf etti. Alp Gürkan, geçen yıl bir internet sitesine verdiği mülakatta, facianın yaşandığı madende kaza olması halinde işçilerin 3-4 ay yaşamlarını sürdürülebileceklerini söylemişti. Soru 4: Trafo patladı mı, patlamadı mı?Cevap 4: Facianın ardından 'trafo'nun patladığı iddia edilmişti. Uzmanlar ise bu iddiayı yalanlamıştı. Trafonun patlamadığı dün işletme yetkilileri tarafından da kabul edildi. Soma İşletmeleri Genel Müdürü Ramazan Doğru, kazanın nasıl olduğunu bilirkişilerin açıklayacağını dile getirerek, "Trafoyla ilgisi yok. Kaza 140 kodunda 4. bant diye tabir ettiğimiz anayolumuzda meydana geldi. Tespit edilmesi mümkün olmayan kızışma yukarıdan düşen korların ve havanın hızıyla yangın şiddetini artırdı. Kaybettiğimiz insanların çoğunu şahsen tanıyorum, çok büyük bir acı içerisindeyim." Soma'daki Maden Ocağının İşletme Müdürü Akın Çelik, "Yoğun duman görüş mesafesini 1 metreye düşürdü" şeklinde konuştu. Soru 5: Madende taşeron işçi var mıydı? Cevap 5: Soma Maden Şirketi Yetkilisi dün "Bizde 18 yaşın altında ve taşeron çalışan işçi yoktur" diye savunma yaptı. Ancak Soma Holding'in bizzat burada taşeron olduğu öne sürülüyor. Uzmanlar bu sistemi şöyle açıklıyor: madenin asıl sahibi devlet yani Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ)... TKİ, ihale açarak kömür madenini şirkete rödovans yoluyla (kiralama) kiralıyor. Maden Mühendisleri Odası yetkilileri ocağın hizmet alımı yöntemiyle hizmet alım yöntemiyle işletildiğini ve ruhsatın TKİ'de olduğunu belirtti. Bu açıdan bakıldığında Enerji ve Tabii Kaynakları Bakanlığı ile hükümet doğrudan faciadan sorumlu  oluyor. Soru 6: Denetim elemanlarının maaşlarını şirket mi veriyor?Cevap 6: Şirket yetkilileri, denetim elemanlarının maaşlarını ödediklerini kabul etmedi ancak kaynaklar bunun böyle olmadığını ifade etti. Madende çalışan işçiler, denetim elemanlarının önceden haber vererek madene geldiklerini, onlar gelmeden önce madene ve etrafa çekidüzen verdiklerini belirtti. Soru 7: Sömürü düzenine devlet nasıl izin veriyor?Cevap:  Soma'da maden işçileri sürekli olarak amirlerinden 'daha çok kömür çıkarmaları' konusunda azar işittikleri ortaya çıktı. Çünkü amir işçiyi ne kadar çok çalıştırırsa, o kadar çok para alıyor. Soru 8: madende sendika var mı?Cevap 8: Soma'da sendika da göstermelik... Patron kimi istiyorsa, sendikada madeni o temsil ediyor. Soru 9: Soma Holding'in hükümetle bağlantısı var mı?Cevap 9: Holding'in hükümetle yakın ilişki içinde olduğu öne sürülüyor. Hükümetin dağıttığı bedava kömürlerin Soma Kömür İşletmesi'nden geldiği belirtiliyor. Soma Holding Yönetim Kurulu Başkanı Alp Gürkan, Başbakan Erdoğan ile ilk kez Çarşamba günü Soma'ya geldiğinde el sıkıştığını savundu.