Okyanusun Kalbi Yavaş Yavaş Susuyor

Okyanusların derinliklerinde mikroskobik ama hayati bir dünya var: planktonlar. Görünmeyen bu canlılar, yalnızca deniz yaşamının temel besin zincirini oluşturmakla kalmıyor; aynı zamanda küresel oksijen üretiminin yaklaşık yarısını sağlayarak gezegenin nefes borusu işlevini üstleniyor. Ancak yakın zamanda yayımlanan çarpıcı bir çevre araştırması, bu yaşam ağının görünmeyen aktörlerinde dramatik bir düşüş yaşandığını ortaya koyuyor.
Son 70 yılda plankton popülasyonunun belirgin şekilde azaldığı ve bu azalmanın hız kazandığı belirlendi. Bu düşüşün arkasında yatan temel nedenler ise iklim krizinin derinleştirdiği üçlü tehdit: artan deniz sıcaklıkları, okyanus asitlenmesi ve endüstriyel kirlilik.
Sıcaklık artışı, özellikle fitoplanktonların çoğalma döngüsünü sekteye uğratırken, aynı zamanda bu canlıların fotosentez kapasitesini de azaltıyor. Artan karbondioksit emisyonlarıyla okyanusların pH seviyesi düşüyor; bu da planktonların kalsiyum karbonat içeren hücre duvarlarını inşa etmesini zorlaştırıyor. Kimyasal atıklar ve mikroplastikler ise plankton habitatlarını doğrudan kirleterek yaşam döngülerini tehdit ediyor.
Bu durumun yalnızca deniz canlılarını değil, tüm dünyayı ilgilendiren sonuçları var. Planktonlar aynı zamanda karbon döngüsünün doğal dengeleyicileri olarak görev yapıyor. Atmosferdeki fazla karbondioksiti fotosentez yoluyla tutarak okyanusların derinliklerine taşıyan bu organizmalar, iklim değişikliğiyle mücadelede kilit bir rol üstleniyor. Ancak bu mekanizma zayıfladıkça, sera gazları atmosferde daha uzun süre kalıyor ve küresel ısınma daha da hızlanıyor.
Planktonların azalması; balinalardan balıklara, mercanlardan insanlara kadar tüm ekosistemi etkileyen bir zincirleme tepki yaratıyor. Besin zincirinin temel halkası çökerse, deniz yaşamının dengesi sarsılırken kıyı ekonomileri ve gıda güvenliği de tehdit altına giriyor.
Bu sessiz ama sarsıcı çöküş, iklim krizinin yalnızca buzulların erimesi ya da sıcak hava dalgalarıyla değil, gezegenin nefes aldığı mikroskobik bir düzlemde de kendini gösterdiğini ortaya koyuyor.