Orman Yangınları: Nasıl Çıkar ve Nasıl Yayılır?

Orman yangınları, doğaya ve canlılara büyük zarar veren, kontrol altına alınması güç doğa olaylarıdır. Genellikle sıcak ve kuru havalarda görülse de, yangınların çıkış nedenleri ve yayılma şekilleri çok yönlüdür. Bu yazıda, orman yangınlarının nasıl başladığını ve nasıl yayıldığını detaylı şekilde ele alacağız.



Yangının Çıkış Nedenleri
Orman yangınları, doğal ya da insan kaynaklı nedenlerle meydana gelebilir. Doğal nedenlerin başında yıldırımlar gelir. Kurak dönemlerde, yıldırımın kuru ağaç ya da çalılıklara isabet etmesiyle yangın başlayabilir. Ancak istatistikler, orman yangınlarının büyük çoğunluğunun insan kaynaklı olduğunu göstermektedir. Başlıca insan kaynaklı nedenler şunlardır:

Dikkatsizce atılan sigara izmaritleri

Kontrolsüz şekilde yakılan mangal veya kamp ateşleri

Tarla temizliği için yapılan anız yakımı

Elektrik hatlarındaki arızalar veya kıvılcım sıçramaları

Kasıtlı olarak çıkarılan yangınlar (kundaklama)

Bir kıvılcım, kurumuş otların ve rüzgârın etkisiyle kısa sürede geniş bir alana yayılabilir.



Yangının Yayılma Şekli
Orman yangınları üç ana yolla yayılır: yüzey yangını, tepe yangını ve yer altı yangını.

Yüzey Yangını: En yaygın türdür. Çalılar, kuru yapraklar, otlar gibi ormanın yüzey kısmındaki yanıcı maddelerin tutuşmasıyla başlar. Bu yangınlar rüzgârın yönüne göre hızla ilerler.

Tepe Yangını: Alevlerin ağaç tepelerine sıçramasıyla meydana gelir. Bu tür yangınlar, yüksekliği nedeniyle daha hızlı yayılır ve söndürülmesi zordur. Yoğun ormanlarda tehlike daha büyüktür.

Yer Altı Yangını: Özellikle turba gibi organik madde açısından zengin topraklarda görülür. Yavaş yayılır ancak uzun süre etkisini sürdürebilir. Genellikle gözle görülmez, bu yüzden fark edilmesi zordur.



Rüzgâr ve İklim Etkisi
Yangının yayılmasında rüzgâr başrol oynar. Kuvvetli rüzgârlar, kıvılcımları metrelerce uzağa taşıyarak yangının farklı noktalarda başlamasına yol açabilir. Ayrıca düşük nem oranı ve yüksek sıcaklık, yanıcı maddelerin tutuşma ihtimalini artırır. Kurak dönemlerde orman yangınları çok daha hızlı büyür ve kontrolden çıkabilir.