Osmanlı’nın Avrupa’da Fethettiği En İleri Nokta: Kanije’den Öteye Bir Adım

Osmanlı İmparatorluğu, kuruluşundan itibaren doğuya değil batıya yöneldi. Balkanlar'dan başlayarak Avrupa içlerine doğru yayılan bu genişleme, sadece bir askerî yayılma değil; aynı zamanda kültürel, idari ve siyasi bir dönüşüm süreciydi. Ancak bu uzun yolculukta her imparatorluğun vardığı bir sınır vardır. Osmanlı'nın Avrupa'da fiilen fethedip uzun süre kontrol edebildiği en ileri nokta, günümüz Macaristan sınırları içinde yer alan Kanije Kalesi (Nagykanizsa) oldu.

Kanije: Bir Sınırdan Daha Fazlası

1600 yılında, III. Mehmed döneminde Kanije, Avusturya'nın elinden alınarak Osmanlı topraklarına katıldı. Kale, stratejik konumu sayesinde hem savunma hattı hem de bir ileri karakol işlevi gördü. Kanije Müdafaası, Tiryaki Hasan Paşa'nın önderliğinde adeta bir destana dönüştü. Yaklaşık 35 bin kişilik Avusturya ordusuna karşı, sadece birkaç bin Osmanlı askeriyle yapılan savunma, Osmanlı'nın Avrupa'daki son büyük askerî başarılarından biri oldu.

Kanije sadece bir kale değildi; Osmanlı'nın Batı Avrupa'ya dair son gerçek umuduydu. Viyana'ya giden yolun bir önceki durağıydı ve uzun yıllar bu toprakta Osmanlı sancağı dalgalandı.

Viyana: Ulaşılan Ama Fethedilemeyen Hedef

Osmanlı, Avrupa'da en ileri noktaya İkinci Viyana Kuşatması ile ulaştı (1683). Ancak bu büyük sefer, başarısızlıkla sonuçlandı ve Osmanlı'nın batıya doğru genişleme arzusu burada kırıldı. Viyana hiç Osmanlı toprağı olmadı; bu nedenle fethedilen değil, yalnızca ulaşılan en ileri nokta olarak tarih sahnesinde yer aldı.

Neden Kanije'de Duruldu?

Osmanlı'nın duraklama dönemine girmesi, Avrupa'da gelişen askeri teknikler, güçlü sur şehirleri ve Avusturya başta olmak üzere Habsburg direnci, Osmanlı'nın daha fazla ilerlemesini zorlaştırdı. Kanije'nin ardından gelen savunmacı siyaset, imparatorluğun sınırlarını koruma çabasına dönüştü. 1699'daki Karlofça Antlaşması ile Kanije dahil pek çok toprak Avusturya'ya bırakıldı. Böylece Osmanlı'nın Avrupa'daki en ileri kalıcı fetih hattı da geriye çekildi.

Viyana!

Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa'da fethettiği en ileri (batıdaki en uzak) nokta, Avusturya'nın başkenti Viyana çevresidir. Ancak, Viyana hiçbir zaman Osmanlı toprağı olmadı, sadece iki kez kuşatıldı:

Birinci Viyana Kuşatması (1529) – Kanuni Sultan Süleyman döneminde

İkinci Viyana Kuşatması (1683) – Merzifonlu Kara Mustafa Paşa komutasında

Bu kuşatmalardan hiçbiri başarıyla sonuçlanmadı. Ancak Osmanlılar, Macaristan'ın büyük kısmını, Slovenya'nın bazı bölgelerini, Hırvatistan, Sırbistan, Bosna-Hersek, Romanya, Bulgaristan, Yunanistan, Arnavutluk, Kosova, Karadağ ve Moldova'nın bazı kısımlarını uzun süre elinde tuttu.

En batıdaki kalıcı Osmanlı toprağı neresiydi?

Osmanlı'nın Avrupa'daki en batıdaki kalıcı fethi:

Zigetvar (Macaristan) ve Kanije (Günümüzde Macaristan sınırında)

Nagykanizsa (Kanije), Osmanlı'nın batıdaki en ileri kalıcı kalesidir (1600–1690 civarı).

Ayrıca, Eğri (Eger) ve Estergon (Esztergom) da önemli ileri karakollardı.

Özetle:

Fethedilen en batıdaki toprak: Kanije (Nagykanizsa, Macaristan)

Ulaşılan en ileri nokta (ama fethedilemedi): Viyana (Avusturya)