Eğer piyasaya sunulan para gelir düzeyi düşük kesimlere gönderilirse, paranın tüketim hızında bir artış meydana gelecek. Ama aynı para üretime aktarılırsa, bu sefer hem üretim, hem de tüketimde artış meydana gelecek ama üretim artışı tüketimden fazla olacaktır.

 

Ekonominin yapısına göre belli bir üretim hacmine mukabil piyasada bulunması gereken bir para miktarı vardır. Bunun olması gerektiğinden fazla olması üretimin o anda karşılayamayacağı bir talep fazlası oluşturacaktır. Ancak bu koşulda enflasyondan söz etmek mümkündür. Bu parasal oran ülkeler arasında farklılıklar göstereceği gibi ülkelerin kendi içlerinde dönemsel farklılıklar gösterir.

Para üretimi arttırmak için kullanılmalıdırAsıl önemli olan hangi miktardaki para talep fazlasına, hangi miktardaki para talep azlığına sebep olmaktadır? Bunun cevabını para bahsinde vermiştik. Tabii ki bu parasal oran, dolanımdaki paranın nerede kullanıldığına ve gelir dağılımındaki yapıya sıkı sıkıya bağlıdır. Ekonomiyi kabaca tam istihdam düzeyi ve eksik istihdam olarak ikiye ayırabiliriz.Tam istihdam düzeyine ulaşmış bir ekonomide piyasadaki para miktarındaki artış direkt olarak tüketim harcamalarını arttırmak için -mesela kamu harcamalarını karşılamak için kullanılıyorsa- bu durumda enflasyon elbette kaçınılmaz olacaktır. Eğer bu noktada para miktarındaki artış, yatırımları dolayısı ile üretimi arttırmak için kullanılıyorsa orta vadede meydana gelecek üretim fazlası kesinlikle talep enflasyonuna sebebiyet vermeyecektir. Kısa vadede ise uygulanacak basit bir maliye politikası ile bu dönemi enflasyonsuz geçirmek mümkündür. Eksik istihdam olan bir dönemde ise tüketim miktarında meydana gelecek artışa üretimin hemen cevap vermesi çok daha rahat olacaktır.

Darboğazlara dikkat edilmelidirDolayısı ile tüketimi arttıran para miktarındaki artış enflasyona sebep olmayacaktır. Ancak sermaye başta olmak üzere üretimi sağlayan faktörlerin birinde yaşanacak bir darboğaz üretim artışını yavaşlatacağı için enflasyona sebep olması kaçınılmazdır. "Para basma enflasyon olur" olarak bilinen bu görüş sadece tam istihdam düzeyinde ve sadece üretimle karşılık bulamayacak tüketime kanalize edilen para için geçerli çok spesifik bir durumdur.Diğer taraftan faizle birlikte piyasadan parayı çekip talebi azaltıp enflasyonu engelleme anlayışı son derece yanlıştır.

Milli Ekonomi Modeli'nin sahibi /BTP Genel Başkanı Prof. Dr. Haydar Baş

MİLLİ EKONOMİ MODELİ İÇİN NE DEDİLERProf. Dr. Hortenzia Hosszu / Macaristan Miskalic Üniv.MEM reel çözümler getiriyorBugünkü konumuz küreselleşme ve sosyal güvenlik olacak. Bir siyaset bilimci olan Prof. Dr. Haydar Baş Bey sisteminde özellikle güçlü bir milli refah devletinin oluşacağını ortaya koymakta. Macaristan'ın çok büyük mali harcamaları var. Bunlar büyük açığa neden oluyor. Bunun neticesinde çok büyük vergiler koyuluyor. Hükümet bu çerçevede masrafları kısmak gibi bir uygulamayı hayata geçirdi. Ve bununla beraber bazı büyük sıkıntılar da meydana geldi. Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Bankası ve Birleşmiş Milletler Macaristan'a değişik önerilerde bulundular. Bu tür reformlar hiçbir şekilde etkinlik sağlamıyor, yine bundan dolayı küreselleşmenin şart koştuğu düzenlemeler özel durum oluşturmaktadır. İktidardaki hükümet, serbest pazar kurallarını tam olarak uyguladı, ne hükümet ne de Macar halkı böyle bir değişime hazır değildi. Uluslararası kuruluşların empoze ettiği politikalara baktığımızda sosyal politikaların çok dar bir çerçevede kaldığını görüyoruz.Şunu söylemek istiyorum, yeni bir modele ihtiyaç var. Bunu değiştirmek gerekiyor. Yeni konsensusa baktığımız zaman, Prof. Dr. Haydar Baş'ın Milli Ekonomi Modeli devletin rolünü yeniden değerlendirmekte ve yaşadığımız sıkıntılara reel çözümler getirmektedir.