Prof. Dr. Özgür Eğilmez: 'Yetkin mühendislik sistemi hayata geçirilmeli'

Yaşar Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Özgür Eğilmez, depremlere karşı 'yetkin mühendislik' kavramının bir an önce hayata geçirilmesi gerektiğini söyledi.

Tüm imkanların seferber edildiği deprem bölgesinde arama kurtarma çalışmaları sürerken, Yaşar Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Özgür Eğilmez henüz birkaç yıllık olan ve deprem yönetmeliğine uygun yapıldığı iddia edilen binaların bile çökmesini değerlendirdi. Türkiye'nin bulunduğu coğrafyanın deprem bölgesi olduğu gerçeğinin unutulmaması gerektiğini belirten Prof. Dr. Eğilmez, gelecek kuşakların bu tür felaketlerde ayakta kalabilmesi için 'yetkin mühendislik' kavramının bir an önce hayata geçirilmesi gerektiğini belirtti.

"Gelişmiş ülkelerde uygulanıyor"

Bugünden itibaren atılacak ilk adımın 'yetkin mühendislik' kavramının hayata geçirilmesi olduğunu belirten Prof. Dr. Eğilmez, "Gelişmiş pek çok ülkede yetkin mühendislik onlarca yıldır uygulanmaktadır. Bu ülkelerde imza yetkisi sadece yetkin mühendislerin elindedir. Yani tasarım, şantiye yönetimi ve denetim gibi kritik işler sadece yetkin mühendisler tarafından yapılabilmektedir.

Yetkin mühendis olabilmek için belirli bir süre yetkin mühendislerin yanında tecrübe kazanmak ve ardından yetkin mühendislik sınavında başarılı olmak gerekmektedir. Ülkemizde ise 4 yıllık eğitimini tamamlayıp inşaat mühendisliği diplomasını alan herkesin imza yetkisi bulunmaktadır. Bunun engellenerek tasarım, şantiye yönetimi ve denetim işlerinin yetkin mühendisler tarafından yapılmasının sağlanması gerekmektedir.

2019 yılında yürürlüğe giren Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği ile yüksek binalar ve tasarımı uzmanlık gerektiren yapılar için 'tasarım gözetmeni uzmanı' belgesine sahip mühendislerin imza şartı yürürlüğe girdi. Bu belgeye sahip olma koşulları da oldukça yüksek. Bu gelişme elbette çok olumlu. Ancak tasarımı uzmanlık isteyen bu tür yapılar Türkiye'de zaten çok yüksek kalitede mühendislik hizmetleri ile tasarlanıp inşa edilmekte. Dolayısı ile ülkemizin asıl ihtiyacının inşaat mühendisliği diplomasının olağanüstü ve akla sığmayan yetkilerini sınırlayacak olan yetkin mühendislik oluşumunun hayata geçirilmesi olduğu düşüncesindeyim" ifadelerini kullandı.

"Seçme yetkisi olmamalı"

Mevzuatta yapılması gereken diğer değişikliğin de inşaatı yapan yüklenicinin denetim şirketini seçme yetkisinin iptal edilmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Eğilmez, "Yapıların inşası aşamasında denetim büyük önem arz eder. Günümüzde her türlü inşaatın yapı denetim şirketleri tarafından denetlenmeleri zorunludur. Ancak denetimlerin ne kadar sağlıklı yapıldığı tartışmalıdır. Çünkü şu an için inşaatı yapan yüklenici denetim şirketini seçebilmektedir.

Bu da beraberinde birçok kuşkuyu ortaya çıkarmaktadır. Kanaatimce yapı denetim şirketinin inşaat mühendisleri odaları veya ilgili bakanlık uzmanları tarafından belirlenmesi daha uygun olacaktır. Türkiye'deki sorunların başında denetimsizlik ve yaptırım eksikliği geliyor. İster inşaat sektörü olsun ister sağlık sektörü veya başka bir iş kolu, yapılan hatalar büyük ölçüde cezasız kalmaktadır. Gelişmiş ülkelerde bu tür hataların bedeli ağır olur. Size bir daha mühendislik yaptırmazlar. Geçen onca yıla, kaybedilen binlerce cana rağmen bugün hala inşaat sektöründeki yaptırımlar yetersizdir" diyerek sözlerini tamamladı.