Referandum AİHM yolunda!
Anayasa referandumu sonuçlarına yönelik itirazları seslendiren muhalefet, AİHM'e başvurmayı planlıyor. Hükümet cenahı ise buradan hiçbir sonuç çıkmayacağını dile getiriyor. AİHM'in bugüne kadar benzer başvurulara verdiği kararlar hükümetin tezinin doğru olduğunu gösteriyor ancak AİHM 16 Nisan referandumunu 'yasama ile bağlantılı bularak' başvuruyu kabul edebilir
21.04.2017 00:00:00
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin (AİHM) çeşitli ülkelerde yapılan halk oylamalarına ilişkin başvuruları yasama organının seçimiyle ilgili olmaması nedeniyle kabul edilemez bulduğu ortaya çıktı.
Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü İnsan Hakları Daire Başkanlığı'nın verilerine göre, serbest seçim hakkı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ek 1 No'lu Protokolün 3. maddesinde düzenleniyor. Maddede, "Yüksek sözleşmeci taraflar, yasama organının seçilmesinde halkın kanaatlerinin özgürce açıklanmasını sağlayacak şartlar içinde, makul aralıklarla, gizli oyla serbest seçimler yapmayı taahhüt ederler" hükmü yer alıyor.
Bu hüküm çerçevesinde, yasama organının oluşumu dışındaki cumhurbaşkanlığı, belediye başkanlığı, muhtarlık, sendika seçimleri gibi seçimler ile halk oylaması, serbest seçim hakkı kapsamı dışında kalıyor. AİHM, halk oylamalarına ilişkin çeşitli ülkelerden gelen başvuruları da söz konusu hüküm gereğince kabul edilemez buldu.
AİHM'in reddettiği kararlar
Birleşik Krallık'ta 1975'te yapılan halk oylamasıyla ilgili başvurunun ilgili protokoldeki maddeleri kapsamadığını belirten AİHM, söz konusu başvuruyu da kabul edilemez bularak reddetti.
Finlandiya Parlamentosu'nun 1994'te Avrupa Birliği (AB) üyeliğine ilişkin yapılan halk oylamasına yönelik bir tasarının kabul edilmesi kapsamında yapılan başvuruda da AİHM, sözleşmeye ek 1 No'lu Protokolün 3. maddesini gerekçe göstererek, yüksek sözleşmeci tarafların yükümlülüklerinin yasamanın seçimine ilişkin seçimleri kapsadığını ve bunun da halk oylamasını kapsamadığına işaret etti. AİHM, İtalya hakkında 1998'de verdiği bir kararda, siyasi partilerin finansmanına ilişkin bir kanunun yürürlükten kaldırılmasına yönelik halk oylaması düzenlenmesi için yapılan başvuruyu da kabul edilemez buldu.
Türkiye'ye ilişkin kararlara da imza atan AİHM, 30 Mart 2014'teki yerel seçimlerde CHP'den Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı adayı olan Mansur Yavaş'ın Yüksek Seçim Kurulu'na yaptığı itirazın reddedilmesi ve Anayasa Mahkemesinin seçimlerin iptal edilmesine yönelik başvurusunun da kabul edilemez olduğuna karar verdi.
Öte yandan AİHM, 30 Mart 2014'teki yerel seçimlerde CHP'den Balıkesir Burhaniye Belediye Başkanı adayı olan ancak seçilemeyen Fikret Akova tarafından yapılan benzer nitelikteki başvurunun da aynı gerekçelerle konu bakımından kabul edilemez olduğunu kararlaştırdı.
AA
Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü İnsan Hakları Daire Başkanlığı'nın verilerine göre, serbest seçim hakkı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ek 1 No'lu Protokolün 3. maddesinde düzenleniyor. Maddede, "Yüksek sözleşmeci taraflar, yasama organının seçilmesinde halkın kanaatlerinin özgürce açıklanmasını sağlayacak şartlar içinde, makul aralıklarla, gizli oyla serbest seçimler yapmayı taahhüt ederler" hükmü yer alıyor.
Bu hüküm çerçevesinde, yasama organının oluşumu dışındaki cumhurbaşkanlığı, belediye başkanlığı, muhtarlık, sendika seçimleri gibi seçimler ile halk oylaması, serbest seçim hakkı kapsamı dışında kalıyor. AİHM, halk oylamalarına ilişkin çeşitli ülkelerden gelen başvuruları da söz konusu hüküm gereğince kabul edilemez buldu.
AİHM'in reddettiği kararlar
Birleşik Krallık'ta 1975'te yapılan halk oylamasıyla ilgili başvurunun ilgili protokoldeki maddeleri kapsamadığını belirten AİHM, söz konusu başvuruyu da kabul edilemez bularak reddetti.
Finlandiya Parlamentosu'nun 1994'te Avrupa Birliği (AB) üyeliğine ilişkin yapılan halk oylamasına yönelik bir tasarının kabul edilmesi kapsamında yapılan başvuruda da AİHM, sözleşmeye ek 1 No'lu Protokolün 3. maddesini gerekçe göstererek, yüksek sözleşmeci tarafların yükümlülüklerinin yasamanın seçimine ilişkin seçimleri kapsadığını ve bunun da halk oylamasını kapsamadığına işaret etti. AİHM, İtalya hakkında 1998'de verdiği bir kararda, siyasi partilerin finansmanına ilişkin bir kanunun yürürlükten kaldırılmasına yönelik halk oylaması düzenlenmesi için yapılan başvuruyu da kabul edilemez buldu.
Türkiye'ye ilişkin kararlara da imza atan AİHM, 30 Mart 2014'teki yerel seçimlerde CHP'den Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı adayı olan Mansur Yavaş'ın Yüksek Seçim Kurulu'na yaptığı itirazın reddedilmesi ve Anayasa Mahkemesinin seçimlerin iptal edilmesine yönelik başvurusunun da kabul edilemez olduğuna karar verdi.
Öte yandan AİHM, 30 Mart 2014'teki yerel seçimlerde CHP'den Balıkesir Burhaniye Belediye Başkanı adayı olan ancak seçilemeyen Fikret Akova tarafından yapılan benzer nitelikteki başvurunun da aynı gerekçelerle konu bakımından kabul edilemez olduğunu kararlaştırdı.
AA
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
