Saltanat cumhuriyet kavgası - III

Tanzimat ile ilk temelleri atılan, meşrutiyet ile büyüyen monarşiden cumhuriyete geçiş sürecinde her iki fikrin temsilcileri arasında on yıllar boyunca mücadeleler de devam etti. Kurtuluş savaşında milli mücadele taraftarları ile mandacılar kavgası şeklinde devam eden bu kavga cumhuriyetin kuruluşu ile Saltanat Cumhuriyet kavgasına dönüştü. Osmanlı'daki düzenin ve sisteminin devam etmesini isteyenler, Osmanlı'daki imtiyaz sahipleri olduğunu işlemeye başladık geçen haftaki yazımızda. Saltanat yanlısı Osmanlı'daki imtiyaz sahiplerinden ilkinin Yönetim imtiyazı olduğunu ve bunun sadece Osmanlı ailesine verildiğini, Üst düzey devlet adamı olma imtiyazının ise devşirmelere ait olduğu ve bu iki grubun saltanatın devamı için mücadele ettiğini anlattık. Osmanlı'da imtiyaz sahibi 3.grup Dini imtiyaz sahipleridir.

3- Dini imtiyaz sahipleri:

Tekke ve zaviyeler:

Osmanlı devletinde ilk bozulan kurumların başında tekke ve zaviyeler gelir.  

Anadolu'yu İslamlaştıran ve Osmanlı'nın temelleri atılırken etkin olan Bektaşilik gerçek bir tasavvuf kurumudur. Alp erenlerin çok büyük bölümü Bektaşidir.  

Osmanlı özellikle İran ve Şiiliği bir tehdit olarak görmeye başladıktan sonra Anadolu'daki Aleviliği ve Bektaşiliği de tehdit olarak görmeye başlamıştır. Zamanla Bektaşi dergâhlarına ve İmam Ali yolunu takip eden tüm dergahlara ehil olmayan kişileri şeyh olarak atadı. Bildiğiniz gibi tüm tasavvuf yolları velayet yolunun başı imam Ali'ye, Ehl-i Beyt'e dayanır. Ehl-i Beyt'e karşı bir akım olarak çıkan ve silsilesi İmam Ali'ye dayanmadığını iddia eden Nakşilik Osmanlı'da adeta devletin resmi meşrebi haline geldi.   

Özellikle II. Mahmut sonrasında, Ehl-i Beyt yolundan giden birçok şeyh, Allah dostu katledildi. Nakişi dergâhlarındaki vasıfsız kişiler Bektaşi dergâhlarına şeyh olarak atandılar.  

Mürşid-i kamil demek; irşad için Allah tarafından seçilmiş, yetkilendirilmiş insan demektir. Böyle bir seçilmişliği olmadığı halde atama sonucunda kendini keramet ehli imiş gibi pazarlayan insandan ne olur!  

İşte o dönemde tekke ve zaviyelerin durumu bu.

Bu tekke ve zaviyelerin de imtiyazları var. 

Anadolu'daki gariban halkın toprağı yok ama tekke ve zaviyelerin toprağı var. Halk o toprağı ekiyor, biçiyor kazancı tekkeye ait.

Anadolu'daki gariban halktan vergi alınır. Cumhuriyet kurulduğunda tarımdan alınan vergi (öşür vergisi) oranı %25 idi. Tekke ve zaviyeler vergi vermez.

Anadolu'da yaşayan gariban halk askere alınır. Özellikle son dönemde köylerde eli silah tutacak insan kalmaz. Tekke ve zaviyelere mensup olanlar askere gitmez. 

Kazancı ve gücü din üzerinden elde eden sözde bu şeyhler de mevcut düzenin devam etmesini isterler. Tabii ki bu ekip de Mustafa Kemal'e dinsiz diyerek karşı çıkar. 

Bu grubun en iyi bildiği iş zaten dini kullanmak. Türlü iftiralar ve çarpıtmalar ile Mustafa Kemal'i dinsiz göstermek için uğraş verdiler. 

Hatta emellerine ulaşmak için İngilizlerle ve Yunanlılar ile işbirliği yaptılar. Örneğin Teali İslam Cemiyeti; Şeyhül İslam Mustafa Sabri ve İskilipli Atıf'ın başında olduğu cemiyet. Milli mücadele aleyhine yayınladıkları fetvaları Yunan uçakları ile Türk milletine dağıttılar. Yine örneğin Said Nursi kitaplarının basımı ve dağıtımı İngiliz sponsorluğunda yapıldı.  

Atatürk; çok büyük bölümü din taciri olan bu insanların elinden ve tekelinden dini kurtarmak için tekke ve zaviyeleri kapattı. Diyanet İşleri Başkanlığı'nı kurarak devlet, din hizmetini bir kamu hizmeti olarak sunmaya başladı. Türkçe tefsir yazdırdı, Türkçe meal yazdırdı. Milletinin dinini tam öğrenmesi için mücadele verdi.

Cahil halk nezdinde itibari olan bu grup, Mustafa Kemal ve arkadaşlarını dinsiz, asi bağı olarak tanıttı. Hatta kurtuluş savaşında bu yönde fetvalar yayınladılar. Milli mücadele karşıtı sözüm ona İslami örgütler kurup faaliyet gösterdiler.