Sanayide işler ters gidiyor

 

M. YASİN ERKOL / DETAY HABER

 

 

Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Ekim 2021 dönemi sonuçları açıklandı. Eşik değer olan 50.0'nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, manşet PMI, Ekim'de 51.2 ile üst üste beşinci ay eşik değer 50.0'nin üzerinde gerçekleşmekle birlikte Eylül ayındaki 52.5 seviyesine göre düşüş gösterdi.  

 

Sanayi hız kesti!

 

Sektördeki yavaşlama belirtileri özellikle üretim ve yeni siparişlere ilişkin verilerde ön plana çıktı. Her iki gösterge de yılın son çeyreğinin başlangıcında hız kaybetti. Girdi temininde yaşanan zorluklar ve döviz kurlarındaki olumsuz dalgalanmalar aktiviteyi sınırladı ve üretim hacmi son 5 ayda ilk kez azaldı. Söz konusu gelişmeler yeni siparişlerin de ılımlı düzeyde olmakla birlikte yavaşlamasına yol açtı. Firmalar yeni siparişleri kısıtlayan etmenler arasında özellikle elektronik parça tedarikindeki yetersizliklere işaret etti. Diğer yandan, toplam yeni siparişlerdeki görünümün aksine yeni ihracat siparişlerinde artış güçlü şekilde devam etti. Ekim ayında tedarik zincirlerindeki gecikmeler sektör içerisinde yaygın olarak devam etti ve teslimat süreleri Eylül ayına kıyasla daha yüksek oranda arttı. 

 

Hem malzemede, hem de nakliyede sorun var!

 

Tedarikçilerden gelen bildirimler, malzeme temininde zorluklar yaşandığı yönündeydi. Bunun yanı sıra nakliye sıkıntılarının ve mal ithalatında yaşanan sorunların da teslimat sürelerinin artmasında rol oynadığı ifade edildi. Arz kısıtları talep ve üretim hacimlerini sınırlamanın yanı sıra fiyat artışlarına da yol açtı. 

 

Girdi maliyetleri yükseliyor

 

Girdi maliyetleri keskin bir şekilde arttı ve bu artış son 3 ayın en yüksek oranında kaydedildi. Türk lirasındaki değer kaybı da girdi fiyatlarındaki yükselişin temel sebeplerinden biri oldu. Bunun sonucunda firmalar kendi satış fiyatlarını artırdı ve enflasyon oranı Eylül 2018'den beri en yüksek seviyeye ulaştı. Gelecekteki olası fiyat artışlarına ve ham madde arz kısıtlarına karşı güvenlik sağlama çabaları, girdi stoklarının aylık bazda üst üste üçüncü kez artmasına yol açtı. Söz konusu artışın hızı, Eylül'de kaydedilen 45 aylık rekor düzeyinin hemen altında kaydedildi.

 

Teslimat süreleri uzadı

 

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI Ekim verilerine göre, tedarik zincirlerinde yaşanan aksamalar geçen ay öne çıkan özelliklerden biri oldu. Teslimat sürelerindeki artışlar enflasyonist baskılara katkı yaptı ve üretim hacmini sınırladı. Yine de çoğu sektörde yeni ihracat siparişlerinin ve istihdamın artması gibi bazı olumlu işaretler de dikkat çekti. Ekim'de yine 10 sektörün tamamında teslimat süreleri uzadı ve gecikmeler çoğu sektörde Eylül ayına kıyasla çok daha belirgin oldu. Tedarikçi performansında en ciddi bozulmalar makine ve metal ürünleri, kimyasallar, plastik ve kauçuk, kara ve deniz taşıtları, elektrikli ve elektronik ürünler sektörlerinde gerçekleşti. Sanayici geçen ay müşterilerine fiyat vermekte zorlandı.