Şanlıurfa Gümrük Hanı: Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde “Yetmiş Hanı” olarak geçer

Şehrin merkezinde, Haşimiye Meydanı'nın hemen yanı başında yer alan bu han, hem mimarisiyle hem de yaşanmışlıklarıyla ziyaretçilerini zamanda yolculuğa çıkarır.

Tarihçesi

Gümrük Hanı, Kanuni Sultan Süleyman döneminde, 1563 yılında Urfa Sancakbeyi Halhallı Behram Paşa tarafından inşa ettirilmiştir. Osmanlı'nın ticaret ve konaklama kültürünü yansıtan bu yapı, Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'nde "Yetmiş Hanı" olarak geçer.

Zamanla halk arasında "Alaca Han" olarak da anılmıştır; çünkü dış cephesi iki renkli kesme taşlarla örülmüştür.

2001 yılında Şanlıurfa Kültür Sanat ve Araştırma Vakfı tarafından restore edilen han, bugün hem tarihî hem de sosyal bir buluşma noktası olarak yaşamaya devam etmektedir.



Mimari ve özellikleri

İki katlı yapı: Alt katta tespihçiler, üst katta terziler yer alır. Her iki kat da Osmanlı mimarisinin zarif detaylarını taşır.

Revaklı avlu: Ortasında çınar ağaçlarıyla çevrili geniş bir avlu bulunur. Avluya bakan revaklı odalar, taş sütunlarla birbirine bağlanmıştır.

Mescit: Giriş eyvanının üst kısmı mescit olarak kullanılmıştır.

Halil-ür Rahman Gölü'nün Suyu: Hanın avlusundan bu kutsal gölün suyu geçer; bu da mekâna mistik bir hava katar.



Nasıl gidilir?

Gümrük Hanı, Şanlıurfa şehir merkezindeki Pınarbaşı Mahallesi'nde yer alır. Balıklıgöl'e oldukça yakın konumda olduğu için yürüyerek ulaşmak mümkündür.

Toplu taşıma kullanmak isteyenler için şehir içi minibüs ve otobüs hatları Haşimiye Meydanı'na ulaşım sağlar.



Nasıl gezilir?

Ziyaret saatleri: Genellikle sabah 08:00'den akşam 19:00'a kadar açıktır. Resmî tatillerde de ziyaret edilebilir.

Giriş ücreti: Gümrük Hanı halka açık bir mekândır; giriş ücretsizdir.



Gezi ipuçları

  - Avludaki çayhanelerde oturup menengiç kahvesi içmeden dönmeyin.
  - Tespih koleksiyoncularının uğrak noktası olan dükkânları keşfedin.
  - Hafta sonları daha kalabalık olabilir; sabah saatleri daha sakin bir deneyim sunar.

Gümrük Hanı, sadece bir yapı değil; taşlara işlenmiş bir yaşam biçimidir. Osmanlı'nın zarafetini, Urfa'nın sıcaklığını ve geçmişin izlerini bir arada sunar.

Eğer bir gün yolunuz Şanlıurfa'ya düşerse, bu hanın gölgesinde bir çay için. Belki de tarihle sessiz bir sohbet başlatırsınız.