Suriye lideri Beşar Esad zaferini tescil ettirdi

32. Arap Birliği Liderler Zirvesi, Suudi Arabistan'ın Cidde kentinde bugün başladı. Saat 14.30'da başlayan zirve öncesinde liderler aile fotoğrafı çektirdi. Zirvenin açılış konuşmasını Arap Birliği Dönem Başkanı sıfatıyla Cezayir yaptı. Açılış konuşmasının ardından oturum başkanlığı Suudi Arabistan'a devredildi. İlk oturumda ayrıca Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, İslam İşbirliği Teşkilatı Genel Sekreteri, Afrika Birliği Komisyonu Başkanı ve Avrupa Birliği Dış ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi'nin konuşmaları yer aldı. Bu yılki zirvenin önceki yıllardakinden önemli bir farkı var. Bu fark, 12 Kasım 2011'de üyeliği askıya alınmış olan Suriye'nin yeniden koltuğuna dönüyor olması. Suriye'nin 12 yıl sonra ilk kez temsil edildiği zirvede Sudan'daki son durum, Filistin'deki gelişmeler ve Yemen krizi başta olmak üzere bir dizi konunun ele alınması bekleniyor. 2011 yılında bu yana ülkesinde dış destekli silahlı muhalif gruplarla mücadele eden Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, 12 yıllık sıkıntılı bir süreçten sonra kritik bir eşiği daha aştı. Suriye'nin Arap dünyasına geri dönüşünün yanı sıra yıllardır devam eden gerginliklerin ardından ilişkilerde yeni bir sayfa açılması olarak yorumlanan Suudi Arabistan'ın başkenti Cidde'de düzenlenen Arap Birliği Liderler Zirvesi'ne katıldı. Esad'ın Suudi Arabistan ziyareti de 2011 yılında bu yana bir ilk. Cidde'de toplanan 22 üyeli birlik, kısa bir süre önce Şam'ın eski koltuğuna oturmasında uzlaşmıştı. Suriye lideri, geçen hafta zirveye katılması için resmen davet edilmişti. Esad'ın Arap Birliği'ne yeniden katılması ülkedeki durumun bir gecede değişeceği anlamına gelmiyor olsa da bu gelişme, Beşar Esad'ın mücadeleyi kazandığının tescili ve 12 yıldır süren savaşın sonunun başlangıcı olarak değerlendiriliyor.

Esad ikili görüşmeler yaptı

32. Arap Zirvesi'ne katılmak için Cidde'ye giren Suriye lideri Esad, birçok ülkeden mevkidaşıyla ikili görüşmeler de gerçekleştirdi. Bu kapsamda Esad, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ile görüştü. Tunus Devlet Başkanı Kays Said ile de bir araya gelen Esad, Suriye ile Tunus arasındaki normal ve tarihi ilişkilerin geri dönüşünü memnuniyetle karşılayarak, bu ilişkilerin sadece siyasi ve ekonomik düzeylerde değil, aynı zamanda kültürel, entelektüel ve popüler düzeylerde de güçlendirilmesi gerektiğine dikkat çekti. Tunus lideri Said ise, "Sizler bizim kardeşimizsiniz ve size zarar veren bize de zarar verir, Suriye bizim ülkemizdir ve Fransız sömürgeciliği döneminde Suriye'ye sığınan çok sayıda Tunuslu vardı ve Suriye'nin Arap Mağrip ile ilişkileri her zaman mükemmeldi" dedi. Suriye lideri Esad, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Başkan Yardımcısı ve Emirlik heyeti başkanı Şeyh Mansur bin Zayid Al Nahyan'la da görüştü. Esad'ın Mansur ile Suriye ile BAE arasındaki yakın ikili ilişkileri ve ortak Arap eylemini geliştirmenin yollarını görüştüğü açıklandı. Mansur da BAE Başkanı Muhammed bin Zayid Al Nahyan'ın selamlarını Esad'a iletti.

Riyad politika değiştirdi

Ülkedeki iç savaş sırasında Suudi Arabistan, Esad'ı devirmeye çalışan silahlı muhalif grupların en önemli destekçilerinden biri oldu. Ancak Rusya ve İran'dan büyük destek alan Esad, dış destekli silahlı muhalif gruplarla mücadele ederek ülke topraklarının büyük bölümünü kontrolü altına aldı. Şimdi silahlı muhalif gruplar sadece Türkiye sınırındaki küçük bir bölgeyi kontrolü altında tutuyor. Esad'ın mücadeleyi kazandığını gören Riyad, kısa süre önce yarım milyon insanın ölümüne ve Suriye nüfusunun yarısının yerinden edilmesine neden olan çatışmanın sona erdirilmesi için diyalog çağrısında bulundu. Riyad'ın bu hamlesi kimseyi şaşırtmadı, zira Suriye hamlesinden önce Suudi Arabistan, İran ile ilişkilerini düzeltme kararı aldı. İran ile Suudi Arabistan mart ayında Çin'de ilişkilerini yeniden başlatmak için bir anlaşma imzaladı. Yeniden rayına oturtulan Suudi-İran ilişkilerinin, iki ülkenin rakip grupları desteklediği Orta Doğu ülkeleri üzerinde olumlu etkileri olması bekleniyordu. Bu ülkelerden ikisi Yemen ve Suriye'ydi. Riyad Yemen'de yıllardır devam eden savaşı da sona erdirmek için çalışmalar yapıyor. 

Zelenskiy de katıldı

Suudi Arabistan, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'i zirveye 'onur konuğu' olarak davet etmişti. Al Arabiya, Zelenskiy'in Arap Birliği zirvesine 'onur konuğu' olarak katılmasının 'Suudi Arabistan'ın Rusya-Ukrayna krizini çözme çabalarının bir uzantısı' olduğunu duyurdu. Polonya'dan Fransa hükümetinin jetiyle Suudi Arabistan'ın Cidde şehrine gelen Zelenskiy, ayağının tozuyla yaptığı ilk açıklamada, ziyaretinin önceliğinin, Arap liderleriyle 'barış formülü görüşmek' olduğunu söyledi. Arap Birliği zirvesinden Japonya'daki G7 zirvesine geçmesi beklenen Zelenskiy, sosyal medyada "Suudi Arabistan'a geldim. Arap Birliği zirvesinde konuşacağım. Veliaht Prens Muhammed bin Selman ile görüşeceğim ve başka ikili görüşmelerde bulunacağım" paylaşımını yaptı.