Suud’un kanatları kırılıyor
Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol, İstanbul’da yaptığı sunumda, dünyada enerjide bolluk dönemine girildiğine işaret ederek, “Suudi Arabistan’ın liderlik ettiği OPEC’in dünya petrol üretiminde payı azalıyor ve fiyat dikte etme kabiliyetini kaybediyor” dedi
Sabancı Üniversitesi İstanbul Uluslararası Enerji ve İklim Merkezi (IICEC) 10. Konferansı: Dünya Enerji Görünümü 2019 Türkiye Lansmanı, bu yıl 'Küresel Enerji ve İklim Gelişmeleri ve Türkiye İçin Çıkarımlar' temasıyla İstanbul'da gerçekleştirildi. Etkinliğin açılışında konuşan Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı, Dünya Enerji Görünümü'nün liderlerin başucu kitabı haline geldiğine işaret ederek, "Türkiye Enerji Görünümü çalışması da son aşamaya geldi. Bu çalışma Türkiye için bir ilk... Çalışma 2040 yılına kadar süreci kapsıyor. Önümüzdeki yıl açıklanacak" dedi.
TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Simone Kaslowski de konuşmasında Oxford Üniversitesi'nin 2019'da yılın kelimesi olarak 'climate emergency-iklim aciliyeti'ni seçtiğine işaret ederek, "Enerjide dışa bağımlıyız. Cari açığın büyük bölümünü enerjide veriyoruz. 2019'da enerji ihtiyacımızın yüzde 45'i yenilenebilir enerjiden elde edildi ve böylece 60 milyon ton karbon salınımı engellendi" dedi.
Dünya çarpıklık dolu
Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol da sunumunda dünyada enerjide bolluk dönemine girildiğine işaret ederek, "Bu kadar bolluğun olduğu dönemde ülkeler vatandaşlarına nasıl en makul fiyatlarla enerji sağlayacak? İran'ın ihracatının yaptırımlar bedeniyle sıfıra yaklaşmasına, Venezuela'nın üretimin düşmesine, Irak'ta ve Nijerya'da yaşanan olumsuz gelişmelere, Suriye'de ve Libya'da devam eden çatışmalara rağmen petrol fiyatlarında oynama olmadı. Petrol bol ancak bu bir çelişki... Bir başka çelişki de karbon emisyonlarının acilen düşürülmesinin her ortamda seslendirilmesine rağmen, atmosfere salınan emisyon miktarının rekor kırması teşkil ediyor. Hükümetler elektrikli araçları teşvik ederken, dünyada satılan 100 arabadan 42'si SUV... Bu oran 2010'da 18 idi! SUV'lar normal araçlara göre yüzde 25 fazla zehirli gaz salıyor atmosfere... Dünyada 6 milyon elektrikli araç varken, SUV sayısı 300 milyonu aştı" dedi.
Afrika'nın 3'te biri elektriksiz
Çoğu Afrika'da olmak üzere dünyada 850 milyon insanın hala elektriksiz olduğuna işaret eden Birol, "Dünyada kaya petrolünde büyüme yavaşladı. ABD, Brezilya ve Norveç kaya petrolü açısından zengin. Öte yandan OPEC'in dünya petrol üretiminde payı azalıyor ve fiyat dikte etme kabiliyetini kaybediyor. Buna karşılık petrolün uzun yıllar daha günde olacağını düşünüyor" dedi. OPEC'te hakim ülke Türkiye karşıtı politikalarıyla öne çıkan Suudi Arabistan. Hindistan'da elektrik tüketiminin arttığına işaret eden Birol, "Talebin artış nedeni klima... Şimdilik her 100 aileden sadece ikisinin kliması var! Elektrik tüketimi Afrika'da artacak. Afrika'da insanlar yemeklerinin yüzde 85'ini tezekle ve odunla, bitki atıklarıyla pişiriyor. Bu da malarya gibi salgın hastalıklara yol açıyor. Kıtada doğalgaza geçiş var. Keşfedilen doğalgazın yüzde 40'ı Afrika'da… Ayrıca dünyadaki güneş potansiyelinin yüzde 40'ı ancak üretimin yüzde 1'i Afrika'da... Afrika'da büyük potansiyel var. Beş yıl önce Kenya'da ve Gana'da elektriğe erişim yüzde 25 idi, şimdi yüzde 85'e çıktı. Buna karşılık Afrika'da her 3 kişiden birinin elektriği yok. Bu da 400 milyon insan demek. Öte yandan LNG olanaklarının artmasıyla doğalgaz bollaştı. Çin en büyük gaz müşterisi... LNG fiyatlarının 2-3 yıl daha makul seviyede kalacağını düşünüyoruz. Hidroelektrik enerjisi piyasalarının meçhul askeri, kimse konuşmaz ancak Çin ve Hindistan'da büyük barajlar inşa ediliyor. Günümüzde öne çıkan enerji ise güneş... Santrallerin yüzde 40'ı güneş..." Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) 12 üyesi bulunuyor. OPEC'te en fazla, son dönemde Türkiye karşıtı politikalarıyla adından söz ettiren Suudi Arabistan'ın borusu ötüyor.
Enerji yatırımları servet yuttu
Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı Ebru Dildar Edin de bankaların Türkiye'de enerji sektörüne 70 milyar dolar kredi verdiğine işaret ederek, "Bunun 47 milyar doları geri ödenmedi. 47 milyar doların 7 milyar doları dağıtım sektöründe, 40 milyar doları ise elektrik üretiminde duruyor. Son 17 yılda enerjiye 107 milyar dolar yatırım yapıldı. Bunun 90 milyarı elektrik üretimine, 17 milyar doları ise dağıtıma verildi. Artık kredi verirken çevreyi dikkate alıyoruz. Elektrikte fiyatların 4 cent (24 kuruş)/kilovatsaata düşmesi bizi de olumsuz etkiledi. Yeni proje finansmanları için banka üst yönetimi isteksiz" dedi.
İsteyene yenilenebilir enerji
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, konferansta yaptığı konuşmada, elektriğini yenilenebilir enerji kaynaklarından kullanmak isteyen tüketiciler için yeni bir tarife modeli üzerinde çalıştıklarını belirterek, "Bu tarifeyle vatandaşlarımız istedikleri takdirde sadece yenilenebilir enerji tüketebilecek" dedi. Bakanlık olarak Ar-Ge stratejisi başlattıklarını dile getiren Dönmez, "Bir sonraki etkinliğimizi Ocak ayında hidrojen stratejileri üzerine yapacağız. Sistemde daha fazla yenilenebilir kaynak barındırmanın en önemli noktalarından biri hidrojen sistemleri olabilir" diye konuştu. Türkiye'nin temiz kömür konusunda Ar-Ge yapması gerektiğini söyleyen Dönmez, "Almanya Türkiye'nin iki, ABD 8 katı kömür üretiyor. Almanya 1980'den bu yana Türkiye'den 5 kat fazla kömür tüketti. Sonuçta fosil yakıtlardan çıkış uzun vadede olacak" dedi.
RECEP BAHAR/İSTANBUL