Taciz tehlikesine karşı çocukların korunma yolları

Okullarda taciz, özellikle cinsel istismar biçiminde, çocukların fiziksel ve psikolojik gelişimini derinden etkileyebilen bir tehlike olarak öne çıkıyor. Türkiye'de ve dünyada, okul ortamlarında yaşanan istismar vakaları, aileler ve eğitimciler için alarm zilleri çaldırıyor.

BBC'nin 2016 raporuna göre, çocuklar istismara uğradıklarında güvenebilecekleri yetişkinlere ihtiyaç duyuyor; bu, korumanın temel taşlarından biri.

Güncel veriler, Moodist Hastanesi'nin 2021 çalışmasında vurgulandığı gibi, çocukların cinsel istismarı anlaması ve kendilerini koruması için erken eğitim şart. Bu analiz, okullarda taciz riskini azaltmak için çocukların uygulayabileceği pratik yöntemleri, psikolojik temelleri ve destek mekanizmalarını inceliyor. Amaç, çocukların empati ve farkındalıkla güçlendirilmesi; zira istismar, erken müdahaleyle önlenebilir bir sorun.

İlk adım farkındalık

Çocukların kendilerini koruması, öncelikle tacizin ne olduğunu anlamakla başlar. Taciz, fiziksel dokunma, sözel rahatsız etme veya çevrimiçi zorbalık şeklinde olabilir.

Psikolog Burçin Koyuncu'nun belirttiği gibi, çocuklar "iç çamaşırı kuralı" ile vücutlarının özel bölgelerini öğrenmeli: Bu bölgeler başkaları tarafından dokunulmazdır ve sadece sağlık kontrollerinde ebeveyn veya doktorlar tarafından görülebilir.

Okulda, bir arkadaşın veya öğretmenin uygunsuz dokunuşu, hediye vererek sır tutma isteği veya yalnız kalmaya zorlama gibi işaretler alarm vermeli. Aba Psikoloji'nin mahremiyet eğitimi rehberinde vurgulandığı üzere, çocuklar öğretmenlerine güvenebileceklerini bilmeli; zor durumda yardım isteyebilmeli.

Erken yaşta bu eğitimi almak, Mentalica'nın ihmal ve istismar makalesinde açıklandığı gibi, toplumun her kesiminde önlem alınmasını gerektirir. Çocuklar, beden dili değişikliklerini (örneğin, utanç, korku) fark ederek kendi duygularını ifade etmeyi öğrenmeli. Bu farkındalık, istismarın önlenmesinde yüzde 80'e varan etkinlik sağlayabilir, çünkü çocuklar sessiz kalmamayı öğrenir.

Kendini koruma stratejileri

Çocuklar, taciz tehlikesine karşı proaktif stratejiler geliştirebilir. Öncelikle, "hayır" deme hakkı öğretilmeli: Moodist Hastanesi'nin önerisiyle, çocuklar cinsel istismarı tanımlayıp kendilerini koruyacaklarını bilmeli. Okulda yalnız kalmamaya özen göstermek, arkadaş gruplarıyla hareket etmek ve tuvalet gibi izole alanlarda dikkatli olmak önemli.

Uluslararası Çocuk Merkezi'nin kılavuzunda belirtilen gibi, cinsel sömürü önleme için ebeveynler ve okullar işbirliği yapmalı; çocuklar ise şüpheli durumlarda yüksek sesle yardım çağırmayı öğrenmeli. Dijital tacize karşı, sosyal medya paylaşımlarını sınırlamak ve bilinmeyen kişilerle konuşmamak şart.

MEF Okulları'nın çocuk koruma politikasında vurgulandığı üzere, öğrenciler kendilerini güvende hissetmeli; bu, raporlama prosedürleriyle desteklenir. Pratik egzersizler, rol oyunları yoluyla yapılabilir: Örneğin, bir yabancı yaklaşınca kaçmak veya güvenilir bir yetişkine koşmak. Bu stratejiler, Koruncuk Vakfı'nın seminer broşüründe belirtildiği gibi, erken terapiyle desteklenirse uzun vadeli kişilik gelişimini korur.

Yardım alma ve raporlama

Korunmanın en kritik aşaması, yardım aramaktır. Çocuklar, okul rehber öğretmeni, aile veya 183 Aile ve Sosyal Hizmetler Hattı gibi kaynaklara başvurmalı.

BBC'nin rehberinde vurgulandığı gibi, çocuklar susturulmayacak bir yetişkine güvenebilmeli. Okullar, YouTube gibi platformlardaki eğitim videolarıyla (örneğin, "Çocukları Korumak: İhmal ve İstismar") farkındalık yaratabilir.

Ebeveynler, düzenli konuşmalarla çocukların deneyimlerini dinlemeli; bu, istismarın erken tespitini sağlar. Sonuçta, toplumun kolektif çabası şart: Okullar koruma politikaları geliştirmeli, çocuklar ise güçlendirilmiş bireyler olarak büyümeli.

Bu yaklaşımlar, taciz tehlikesini minimize ederken çocukların özgüvenini artırır. Eğitim ve iletişim, en güçlü kalkanlardır.