Tahta oturmak tehlikeye girdi

ORHAN DEDE/DETAY-HABER

2 Ekim Salı günü resmi işlemler için Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğu'na gittikten sonra kendisinden bir daha haber alınamayan Washington Post gazetesi yazarı Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı, olayını aydınlatmak için Türkiye'de güvenlik güçlerinin araştırmalar devam ediyor.

Kaşıkçı olayı nedeniyle Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğu'nda ve Başkonsolosun konutunda yapılan aramalar tamamlandı. Aramalarda toplanan delil içerdiği düşünülen kutular şimdi kriminal uzmanlarca inceleniyor. Kaşıkçı'nın cesedi henüz bulunamamış olsa da uzmanlar öldürüldüğünden emin.

Ancak nasıl öldürüldüğü ve cesedinin nereye gömüldüğü ya da taşındığı konusunda çok spekülasyon var, ama somut bir bilgi henüz yok. Kayıp Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'yla ilgili çalışmalarını sürdüren Türk polisi, Olay günü konsolosluktan çıkan bazı araçların Belgrad Ormanı'na gitmiş olabilme ihtimali üzerine incelemelerini Belgrad Ormanı'nda yoğunlaştırmış durumda.

Suud'un açıklamaları ikna edici değil

Cemal Kaşıkçı'nın ortadan kaybolmasına ilişkin tatmin edici deliller sunmakta yetersiz kalan Suudi Arabistan yönetimi, sergilediği çelişkili tavırlarla soru işaretlerine yol açtı.

Kaşıkçı'yı öldürmekle suçlanan Riyad yönetimi, Suudi gazetecinin konsolosluktan sağ çıktığını iddia etmesine karşın, bu konuda hiçbir delil ortaya koyamadı. Suudi yetkililer ayrıca, olayla ilgili Türkiye'nin yürüttüğü soruşturmayı da geciktirmeye çalıştı.

Türk emniyet yetkilileri, başkonsolosluk binasında Kaşıkçı ile aynı saatlerde 15 Suudi Arabistan vatandaşının da bulunduğunu ortaya çıkardı. Bu Suud kafilesinin İstanbul ziyareti, zaten cevapsız bekleyen sorulara yenilerini de ekledi. Suudi Arabistan yönetimi, Kaşıkçı'yı konsoloslukta öldürdüğü iddia edilen bu kişilerin sade birer "turist" olduklarını öne sürdü ancak, ortaya çıkan bilgiler bu kişilerin pek de öyle sıradan turist olmadıklarını gösteriyor.

İki farklı uçakla İstanbul'a gelen ve sadece 25 saat kaldıktan sonra Türkiye'den ayrılan bu kişilerin aralarında Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Selman'ın koruması gibi çalışan bir diplomat, Kraliyet Muhafızları'ndan üstün hizmet madalyası alan bir asker, hava kuvvetlerinden Meşal Saad El Bostani isimli bir teğmen gibi yetkililerin yanı sıra otopsi uzmanı Suudi Arabistan Adli Tıp Bilimsel Konseyi Başkanı Dr. Salah al-Tubaigy gibi isimler bulunuyordu.

Burada sadece birkaçını ifade ettiğimiz şüpheli şeylerin üzerine bir de Kaşıkçı'yı öldürdüğünden şüphelenilen 15 kişilik Suudi timinde yer alan El Bostani, kısa süre önce Riyad'ta şüpheli bir kazada ölmesi şüpheleri daha da güçlendirdi.

Gözler MBS'nin üzerinde

Veliaht Prens Muhammed bin Selman'a (MBS) çok yakın isimlerin gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın "öldürülmesinde" rol almış olabileceği iddiaları giderek daha güçlü bir şekilde seslendiriliyor. Ölüm emrini Prens Selman'ın verdiği konusunda ABD'de ikna olmaya yakın görünüyor.

Bu bağlamda ABD'nin önde gelen gazetelerinden New York Times, ABD'li istihbarat yetkililerinin gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın 'öldürülmesinde' Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın rolü olduğuna giderek ikna olduğunu yazdı.

Haberde, Amerikalı ve Avrupalı istihbarat birimlerinin henüz kesin kanıtlar toplayamadığı ve Veliaht Prens'in Kaşıkçı'nın "öldürülmesini" ya da kaçırılıp Suudi Arabistan'a götürülmesini emredip emretmediği sonucuna varamadığı ancak ellerinde "giderek artan ikinci derecede kanıtlar olduğu" belirtildi.

Yetkililer, Prens Muhammed'in güvenlik servisleri üzerindeki tam hâkimiyeti göz önünde bulundurulduğunda, ondan habersiz neredeyse hiçbir operasyonunun yapılma olasılığının bulunmadığını vurguladı.

Haberde, Amerikan istihbarat birimlerinin Prens Muhammed hakkında bir değerlendirmeyi ABD Başkanı Donald Trump'a sunmaya hazırlandığı aktarıldı.

Tahta oturmak tehlikeye girdi

17 Ekim'de Türkiye'yi ziyaret eden ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun Ankara'ya gelmeden bir gün önce gittiği Riyad'da görüştüğü Veliaht Prens Muhammed Selman'a kapalı kapılar ardında, 'Kaşıkçı hadisesi yüzünden tahta çıkman tehlikeye girdi' uyarısında bulunduğu iddia ediliyor.

 ABD merkezli CNN'nin Pompeo'nun Riyad ziyaretinde hazır bulunan ABD'li bir kaynağa dayandırdığı haberine göre ABD Dışişleri Bakanı, Suud Veliahtı'na, kral olmasının Kaşıkçı vakasının içinden çıkıp çıkmamasına bağlı olduğunu söyledi.

Suud itiraf mı edecek?

Gidişata bakılırsa inkâr ile gerçeğin üstünü örtemeyeceğini anlayan Suudi Arabistan, Kaşıkçı'nın "konsoloslukta kontrolden çıkan bir sorgulama sırasında emir komuta zinciri dışında öldürüldüğü" yönünde bir kabule hazırlanıyor.

Ancak böyle bir itiraf Suudi Arabistan'ı bir nebze olsun rahatlatsa bile Veliaht Prens Selman'ı rahatlatacak gibi görünmüyor. Zira kendisine en yakın adamlarının Kaşıkçı sorgusuna katıldığı ortadayken MBS'nin bu olaydan sıyırması zor görünüyor.

Dünya diplomasi tarihinde yaşanmayan bir şekilde diplomatik bir misyonda böyle bir cinayetin işlenmiş olması, birinci şüpheli konumundaki Prens Selman'ın tahta oturmasını ciddi şekilde zorlaştırmış durumda.

Şimdi gözler 82 yaşındaki Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz'de. Çünkü nihayetinde Prens Selman'ı veliahtlıktan azletme ve tahta kimin oturacağını karar verme yetkisi onda.

Riyad yalnız kalıyor

Öte yandan Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın İstanbul'da kaybolmasının ardından Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da düzenlenmesi planlanan "Geleceğe Yatırım Girişimi" (FII) konferansına katılmaktan vazgeçen şirket ve yöneticilerin sayısı gün geçtikçe artıyor. Son olarak Hollanda ve Fransız bakanların katılımları iptal oldu.

ABD'nin en büyük finansal kuruluşlarından Chase'in Üst Yöneticisi (CEO) Jamie Dimon, Blackrock'un CEO'su Larry Fink, Blackstone'un CEO'su Stephen Schwarzman ve Londra Borsası CEO'su David Schwimmer, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın himayesinde Riyad'da 23-25 Ekim'de gerçekleştirilmesi planlanan konferansa katılmaktan vazgeçtiklerini duyurmuştu.

Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Christine Lagarde da salı günü yaptığı açıklamada konferansa katılmayacağını bildirmişti.