Taliban'ı onlar yönetiyor

Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani yurt dışına kaçtıktan ve hükümet çöktükten sonra, Afganistan'ın kontrolü tamamen  Taliban'a geçti. Şu anda Taliban'ın "barışçıl" ve "intikamsız" olacağını söylediği geçiş sürecinin sorumluluğunu kimin üstleneceği bilinmiyor. Grubun bir dini lideri, 26 üyeli bir konseyi ve farklı alanlardaki faaliyetleri denetleyen bir "bakanlar kabinesi" var. 1994'te kurulan ve Afganistan'ın son 25 yılına damga vuran Taliban örgütünün en tepedeki lider kadrosunda 5 isim var. Bunlar; Heybetullah Ahunzade, Molla Abdulgani Baradar, Siracettin Hakkani, Molla Yakup ve Abdul Hakim.

Taliban'ın 1 numarası: Ahunzade

60 yaşlarında olduğu tahmin edilen Heybetullah Ahunzade, selefi Molla Mansur Ahtar'ın 2016 yılında bir ABD insansız hava aracı saldırısında öldürülmesinin ardından şura tarafından 25 Mayıs 2016'da Taliban'ın 1 numaralı ismi olarak atandı. Hızlı bir yükseliş gösterdi. 1980'lerde Afganistan'daki Sovyet askeri harekatına karşı İslamcı direnişe katıldı, ancak bir askeri komutandan çok dini bir lider konumunda. Taliban'ın diğer gruplarla olan bağlarını güçlendirmesine yardımcı olan Ahunzade, selefi Molla Mansur'un öldürülmesinin ardından yaşanan sert güç mücadelesi ve bölünmenin eşiğine gelen örgütü toparlamak için yoğun çaba sarfetti. Keza Taliban'ın kurucu lideri Molla Ömer'in öldüğünü yıllarca tüm dünyadan saklayan isimlerden biriydi. Kamuoyu önüne çıkmayan Heybetullah Ahunzade, dini bayramlar öncesi yayınladığı mesajlarla sesini duyuruyor.

4 kurucudan biri: Abdulgani Baradar

Şu an Taliban'ın siyasi lideri konumundaki Molla Abdulgani Baradar, 1994 yılında Afganistan'da Taliban'ı kuran dört kişiden biri ve 53 yaşında. Taliban'ın 2001'de ABD liderliğindeki işgal tarafından devrilmesinden sonra başlayan ayaklanmanın kilit ismi oldu. Ancak Şubat 2010'da Pakistan'ın güneyindeki Karaçi kentinde düzenlenen ABD-Pakistan ortak operasyonunda yakalandı. Barış görüşmeleri süreci çerçevesinde serbest bırakılıncaya kadar 8 yıl hapiste kaldı ve Ocak 2019'dan bu yana Taliban'ın Katar'daki siyasi ofisinin başkanı. Eski ABD Başkanı Donald Trump ile 2020'de bir telefon görüşmesi yapan Baradar, bir ABD başkanıyla doğrudan iletişim kuran ilk Taliban lideri oldu. Taliban'ın müzakere ekibinin bir parçası olarak bulunduğu Katar'ın başkenti Doha'da kaydedilen bir açıklamada Baradar, "Beklenmeyen bir zafer elde ettik... Şimdi sıra halkımıza nasıl hizmet edeceğimiz ve onları nasıl koruyacağımıza geldi" dedi.

Yönetimin etkili ismi: Siracettin Hakkani

Sovyetler Birliği'ne karşı yapılan mücadelenin ünlü komutanlarından Celaleddin Hakkani'nin oğlu, Siracettin Hakkani, hem Taliban hareketi liderinin yardımcısı hem de kendi örgütü Hakkani grubuna liderlik ediyor. Taliban'ın üst düzey lider kadrosundan olan Hakkani'nin 45 yaşlarında olduğu tahmin ediliyor. Babası Celaleddin Hakkani'nin ölümünden sonra, son yıllarda Afganistan'da Afgan kuvvetlerine ve onların Batılı müttefiklerine karşı meydana gelen en şiddetli saldırılardan bazılarıyla tanınan Hakkani şebekesinin yeni lideri oldu. Hakkani şebekesi şu anda bölgenin en güçlü ve korkulan militan gruplarından biri. ABD tarafından 'terör örgütü' olarak tanımlanan grup, Taliban'ın Pakistan-Afganistan sınırındaki mali ve askeri varlıklarını yönetiyor.

Askeri komite lideri: Muhammed Yakup

Muhammed Yakub, Taliban'ın kurucusu Molla Muhammed Ömer'in oğlu. 30 yaşından biraz büyük olduğu tahmin ediliyor ve şu anda grubun askeri operasyonlarının lideri. Eski Taliban lideri Ahtar Mansur'un 2016'daki ölümünün ardından, bazı militanlar Yakub'u grubun yeni lideri olarak atamak istediler, ancak diğerleri onun hala çok genç ve deneyimsiz olduğunu düşündüler. Muhammed Yakub'un örgüt içinde birleştirici bir rolü olduğu belirtiliyor.

Ahunzade'ye en yakın isim: Abdul Hakim

Eylül 2020'de Taliban, Abdul Hakim'i Doha'daki müzakere ekibinin yeni başkanı olarak atadı. Yaklaşık 60 yaşında olan Abdul Hakim, Taliban'ın yargı sistemini de yönetiyor. Ayrıca Taliban'ın güçlü din bilginleri konseyine de başkanlık ettiğine inanılan Hakim, lider Ahunzade'ye en yakın kişilerden biri olduğuna inanılıyor.

Taliban liderleri kendilerini gösterecek

Afganistan'da başlayan Taliban yönetimi dönemi ilk günlerini geride bırakırken, ülkede henüz bir hükümet kurulabilmiş değil. Ülke yönetimini ele geçiren Taliban ise arka arkaya yaptığı açıklamalarla dünya kamuoyuna 'ılımlı' mesajlar veriyor. 

Son olarak da, dünyanın gözünü diktiği Taliban, yıllardır gizlenen liderlerinin 'kendisini dünyaya göstereceğini' açıkladı.

Reuters haber ajansına konuşan bir Taliban yetkilisi, bugüne kadar kimlikleri ve görüntüleri gizli tutulan örgüt liderliğinin kendisini dünyaya göstereceğini açıkladı.