Taşıma suyla değirmen dönmüyor!

AHMET HAYDAR TARHANLI / DETAY HABER

AKP hükümetinin 21 yıldır sürdürdüğü borca ve ithalata dayalı ekonomi politikaları, ülke ekonomisinin her geçen gün daha da içinden çıkılması zor bir noktaya doğru taşıyor. Sürdürülebilir borçlanma, elde avuçta özelleştirilecek bir şey kalmayınca sürdürülemez bir noktaya geldi. Merkez Bankasının net rezervlerinin negatifte olması, her geçen yıl rekorlar kırarak artan dış ticaret açığının oluşturduğu yüksek cari açık, kısa vadeli borçlardaki yükseliş, yüksek enflasyon ve daha nice olumsuz veriler, ülkemizin dünyadaki en kırılgan beş ülke içindeki konumunu daha da güçlendiriyor. Ekonomide bu tabloyu tersine çevirebilecek doğru ekonomi politikaları uygulanmadığı müddetçe, sadece ekonomi yönetiminin değişmesi sorunları asla çözmeyecek. 

Umutsuz para arayışı!

Seçimlerden sonra işbaşı yapan yeni ekonomi yönetimi, hem Asya'da hem de Avrupa'da bir umutla para arayışına devam ediyor. Son olarak Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan, İstanbul'da yabancı yatırımcılarla bir araya geldi. Mehmet Şimşek, JP Morgan'ın organize ettiği, "Türkiye Ekonomik Forumu"nda Türk ekonomisine ilişkin bir sunum yaparak çeşitli uluslararası yatırımcı gruplarıyla görüştü, ekonomi yönetiminin bugüne kadar yaptıklarını ve beklentilerini paylaştı. Toplantıya yaklaşık 50 yatırımcı katıldı. BlackRock, Singapur Varlık Fonu ve Franklin Templeton yatırım fonu gibi gruplardan katılım olduğu bildirildi. Bu sunumlara rağmen Batılı fonlar temkinli yaklaşıyorlar. Bunda da ekonomik göstergelerdeki olumsuzluğun etkisi büyük. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın net rezervleri 28 Temmuz haftasında 2,8 milyar dolar gerilemeyle 10,9 milyar dolara düştü. MB'nin brüt rezervlerinde artış devam ederken, net rezervlerde seçimden bu yana en hızlı düşüş dikkat çekti. Swap hariç net rezervlerde de düşüş kaydedildi. 28 Temmuz haftasında swap hariç net rezervler eksi 50,6 milyar dolar oldu. Önceki hafta swap hariç net rezervler eksi 50,2 milyar dolardaydı. Cari açığın en büyük sebebi dış ticaret açığındaki büyüme de artmaya devam ediyor. Ticaret Bakanlığı verilerine göre, dış ticaret açığı temmuzda 12,4 milyar dolar oldu. 7 aylık dış ticaret açığı 73,6 milyar dolar olarak gerçekleşti. 2022 yılında 100 milyar dolar aşarak dış ticaret açığı rekoru kıran ülkemizin, bu yıl çok daha fazla açık vererek rekorunu tazeleyeceği ifade ediliyor.

Alman bankasından rekor dolar tahmini

Hükümetin "mali sıkılaştırma" adı altında TL'yi değersizleştirici adımları da, ekonomisi ithalata dayalı ülkemiz için olumsuz bir gösterge olarak görünüyor. Merkez Bankası'nın politikaları ve tüketici enflasyonunun yüzde 48 olarak açıklanması, dünya piyasalarında Türk Lirası'nın daha da çok düşeceği şeklinde yorumlandı. HSBC uzmanları, yılsonunda Türk Lirası'nın 29 dolara kadar gerileyeceğini söylerken, Alman bankası Deutsche Bank'ın uzmanları ise "Türk Lirası rekor seviyede düşecek. 1 dolar 32 TL'yi görecek" dedi. Doların rekor yükselmesi, gerek finansal maliyetlerin, gerekse ithalat sebebiyle hammadde ve enerji maliyetlerinin artması, dolayısıyla enflasyonun yeni rekorlar kırması demek.

TL'deki değer kaybı turizmi artırmıyor

Dolar ve euro kurlarının artması ilk bakışta, cari açığı azaltan turizm gelirlerine olumlu yansıyacağı izlenimi verebilir ama Türkiye için böyle olmadı. İngiliz Financial Times gazetesi, Türkiye'de artan enflasyonun turizme etkisini mercek altına aldı. Haberde, Türk Lirası'ndaki hızlı değer kaybına rağmen turistlerin artık daha az para harcadığı, enflasyon nedeniyle turistik bölgelerde de fiyatların hızla arttığı vurgulandı. Gazete, Türkiye'ye gelen turist sayısının arttığını ancak sektör temsilcilerine göre artan fiyatların turistlerin harcamalarını da azalttığını yazdı. İngiliz turizm acentesi temsilcisi Steve Heapy, turistlerin genelde her şey dahil otelleri tercih edip yanlarına çok az para aldığını söyledi. Turizm işletmecileri, asgari ücrete yapılan zamların ve gıda enflasyonunun da maliyeti çok yükselttiğini, birçok işletmenin fiyatlara zam yapmak zorunda kaldığını vurguladı.

Tek haneli enflasyon hayal!

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, TÜİK'in temmuz ayı enflasyon verilerini değerlendirdiği açıklamasında, "Dezenflasyon ile fiyat istikrarının hedeflendiği bir geçiş sürecindeyiz. Para politikası duruşunun olumlu etkisiyle 2024 yılı ortasından itibaren yıllık enflasyon düşmeye başlayacak. Dezenflasyon sürecini mali disiplinle destekleyeceğiz. Politikalarımızın temel amacı orta vadede enflasyonu kalıcı olarak tek hanelere indirmektir" ifadelerini kullanmıştı. Ülkemizdeki enflasyonun temel sebebi olan vergi ve akaryakıt zamları, TL'deki değer kaybı gibi maliyetlerdeki artışlar tam gaz devam ederken, enflasyon nasıl düşürülecek merak konusu. TÜİK, temmuz ayına ilişkin enflasyon oranını aylık yüzde 9,49, yıllık yüzde 47,8 olarak açıkladı. Açıklanan aylık enflasyon rakamı, gelişmiş ülkelerde 1 yılda gerçekleşen enflasyonun tam 2 katı. Uzmanlar, aylık enflasyon çift haneye koşarken, yıllık enflasyonun nasıl tek haneye düşeceğini soruyorlar. Mevcut politikalarla, ekonomi yönetimi tekrar tekrar değişse bile, finansal kaynak bulmak da, enflasyonu düşürmek de mümkün gözükmüyor. Türkiye'nin acilen yerli kaynakların devreye konulduğu bağımsız bir milli ekonomi politikasına geçmesi gerekiyor.