Tatlı değil, bir kültür: Bartın Ağda Tatlısı
Bartın Ağda Tatlısı, 150 yıllık geçmişiyle Anadolu'nun sokak lezzetlerinden biri olarak günümüze ulaşan, beyaz rengi ve macun kıvamıyla hafızalarda iz bırakan eşsiz bir tatlıdır
18.12.2025 00:02:00 / Güncelleme: 18.12.2025 00:07:51
Hasan Gündoğdu
Hasan Gündoğdu
Bartın Ağda Tatlısı, sadece bir tatlı değil; geçmişin sokaklarında yankılanan bir gelenek, bir ustalık mirasıdır. 19. yüzyılın ortalarında Bartın'ın Ağdacı köyünde doğan bu tatlı, zamanla tüm şehre yayılmış ve Bartın'ın simgelerinden biri haline gelmiştir.
2020 yılında Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından mahreç işareti ile tescillenerek coğrafi işaretli ürünler arasında yerini almıştır.
Dört malzemeyle mucize
Bu tatlının en dikkat çekici yönlerinden biri, sadece dört temel malzemeyle hazırlanmasıdır:
- Çöven otu kökü: Köpüklenmeyi sağlayan doğal bir bitki özüdür.
- Kristal toz şeker: Tatlının temel tatlandırıcısıdır.
- Limon tuzu: Şekerin kristalleşmesini önler, kıvamı dengeler.
- Su: Tüm malzemeleri bir araya getirerek kaynatma sürecini başlatır.
Bu malzemeler, ustalıkla kaynatılarak beyaz renkli, yoğun kıvamlı ve köpük gibi bir tatlıya dönüşür. Tatlının kıvamı macun gibidir; ne tam sıvı ne de katıdır. Bu özelliğiyle hem kaşıkla hem de cevizle birlikte tüketilebilir.
Sokaktan sofraya: Satış kültürü
Bartın Ağda Tatlısı'nın en özgün yönlerinden biri, geleneksel satış biçimidir. Eskiden tahta sandıklarda, sokak sokak dolaşan seyyar satıcılar tarafından satılırdı.
Bu satıcılar, genellikle sabah erken saatlerde mahalle aralarında "Ağdaaa tatlısııı!" nidalarıyla duyurular yapar, çocukların ve yetişkinlerin ilgisini çekerdi. Günümüzde bu gelenek hâlâ Bartın'ın bazı mahallelerinde ve özellikle Galla Pazarı'nda yaşatılmaktadır.
Ustalık ister: Yapımı zor, lezzeti büyük
Ağda tatlısı yapmak, sabır ve deneyim gerektirir. Özellikle çöven otunun doğru oranda kaynatılması ve şekerle buluşturulması, tatlının köpük kıvamını yakalaması açısından kritiktir. Bu nedenle tatlı, genellikle bu işin ustaları tarafından hazırlanır. Bartın'da bazı aileler bu geleneği kuşaktan kuşağa aktararak yaşatmaktadır.
Kültürel bir sembol
Bartın Belediyesi, bu eşsiz lezzeti yaşatmak ve tanıtmak amacıyla kentin en işlek caddesine bir "Ağdacı Heykeli" yerleştirmiştir. Bu heykel, hem geçmişe bir saygı duruşu hem de tatlının Bartın kültüründeki yerinin bir simgesidir.
Tatlıdan fazlası
Bartın Ağda Tatlısı, düğünlerde, bayramlarda, özel günlerde ve misafirliklerde ikram edilen bir lezzettir. Sade olarak tüketilebildiği gibi, üzerine ceviz serpilerek de sunulur. Hafifliği ve doğal içeriğiyle her yaştan insanın beğenisini kazanır.
Bartın Ağda Tatlısı, sadece damağa değil, geçmişe, kültüre ve geleneklere de hitap eden bir lezzettir. Her lokmasında bir hikâye, her köpüğünde bir ustalık gizlidir.
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
