Teknoloji beyin ameliyatlarını nasıl etkiliyor?

Türkiye'de her yıl yaklaşık 16-17 bin kişiye beyin tümörü teşhisi konuluyor. Bu tümörlerin neredeyse yarıya yakını maalesef kötü huylu beyin tümörleri olarak teşhis alıyor.
Bu rakamlara baktığımızda hem kötü hem de iyi huylu beyin tümörlerinin saptanması ve tedavisinde sürekli ilerlemeye ihtiyaç vardır. Son yıllarda her alanda yaşanan teknolojik gelişmeler, beyin cerrahisi ve özellikle beyin ameliyatlarında devrim niteliğinde gelişmelerin yaşanmasına sebep olmuştur. Beyin tümörü cerrahisi ve diğer tedavi yaklaşımlarındaki birçok gelişme arasında yeni gelişmiş görüntüleme teknolojileri ve ameliyat sırasında cerrahi güvenliği maksimuma çıkaran teknolojiler yer alır. Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Eyüp Baykara, gelişen teknolojilerin beyin ameliyatlarını nasıl etkilediği ile ilgili bilgiler verdi.

Nörogörüntüleme teknolojisinde yeni gelişmeler

"Kötü huylu beyin tümörleri veya beyinde daha problemli yerlerde yerleşimli iyi huylu beyin tümörleri söz konusu olduğunda, cerrahi genellikle ilk tedavi yaklaşımıdır" diyen Op. Dr. Eyüp Baykara, "Ancak insan beyninden daha karmaşık bir organ yoktur ve en yetenekli beyin cerrahının bile bu organı oluşturan karmaşık sinir ve doku sisteminde gezinmede birtakım yardımcılara ihtiyacı vardır. İşte bu noktada ileri teknoloji ürünü beyin görüntüleme araçları devreye giriyor. Beyin tümör cerrahisini daha güvenli ve daha hassas hale getirmek için en yeni nörogörüntüleme teknolojilerinden bazıları kullanılıyor.
Fiber kılavuzlu traktografi; beynin sinir yollarının 3 boyutlu modelini yansıtmak için difüzyon MRI kullanan bir teknik olan lif kılavuzlu traktografi, beyin cerrahlarının zor tümörleri çıkarırken beynin konuşma ve kol bacak hareketlerini kontrol eden alanlarına zarar vermemesine yardımcı olur. Floresans rehberli cerrahi; şüpheli yüksek dereceli gliomlar ve glioblastomlar için, tümörün ameliyattan birkaç saat önce intravenöz olarak verilen bir floresan boya ile aydınlatılan kısımlarını görmek için özel mikroskoplar kullanılır. Bu yaklaşım kullanarak, tama yakın tümör çıkarılması sağlanabilir ve tekrar operasyon ihtiyacını en aza indirilir" diye konuştu.

Beyin tümörü cerrahisinde Nöromonitör

Dr. Baykara şunları kaydetti: "Nöromonitör, güvenliği en üst düzeye çıkarmak için ameliyat sırasında motor ve duyusal fonksiyonu etkileyen sinirlerin nasıl tepki verdiğini gözlemler. Eğer tümör sinirlere yakın bölgelerde çıkarıldığı sırada nöromonitör uyarı verirse, sinirlere hasar vermemek için orada durulur. Kafa tabanı tümörleri cerrahisi sırasında yüz sinirlerini izlemek için de benzer bir teknoloji kullanılır.
İntraoperatif MRG: MRG, beyin tümör cerrahisinde tümör çıkarmanın bütünlüğünü ölçmek için altın standarttır. Geleneksel olarak, MRI taramaları ameliyat bittikten sonra hasta uyanıp servise alındığında çekilir. İntraoperatif MRG'de ameliyat sırasında görüntüleme sonuçlarına dayalı gerçek zamanlı kararlar alma ve tümörün hiçbir parçasının geride kalmamasına olanak tanır.
Nöronavigasyon: Araçlarda veya akıllı telefonlarımızda adres bulmak için kullandığımız navigasyon gibi, beyinde de yön bulmamızı sağlayan ve tümörün tam lokalizasyonunu ameliyat sırasında bize gösteren nöronavigasyon dediğimiz cihaz son yıllarda kullanıma giren yeni teknolojilerden biridir. Özellikle iyi veya orta huylu tümörlerde, tümör dokusu mikroskop altında normal beyin dokusuna çok benzediği için bazen ayrımı yapılamayabilir. Bu noktada devreye giren nöronavigasyon cerrahi sırasında tümör dokusu ile normal beyin doku sınırlarını çizmeye yardımcı olur ve bizi direk tümör dokusuna yönlendirir. Ameliyat sırasında bu teknolojilerin kullanılması hastaya zarar verme riskini azaltıyor. Dolayısıyla eskiden riskli olarak görülen bu ameliyatlar artık çok daha güvenli oluyor. Artık biz beyin cerrahları geçmişe göre bu teknolojiler sayesinde çok daha fazla sınırları zorlayabiliyoruz, ve neredeyse tama yakın tümör dokusunu hastaya zarar vermeden çıkarabiliyoruz." İHA