İhracatın Türkiye ekonomisinin büyümesine verdiği katkı artarken ihracatçıların üzerinde en çok tartıştıkları konulardan biri katma değeri yüksek ihracat? Yüksek katma değer yaratacak sektörler, ürün grupları ve hatta bu potansiyele sahip firmaların teşvik edilmesini esas alan bir strateji geliştirilmesi noktasında hemen herkes hemfikir. Peki, bu strateji nasıl belirlenecek, nasıl yürütülecek? İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamülleri İhracatçıları Birliği (İKMİB), kimya sektörünün yüksek katma değer içeren ürün gruplarında ihracatı artırmaya yönelik çalışmaları kapsamında medikal sektörünü yakından izliyor ve stratejik sektör olarak ele alınması gerektiğini vurguluyor.

Türkiye'nin ihracatında kilogram başına birim fiyatlar 1.2 dolarken, medikal ihracatında birim fiyat 20 dolara yükseliyor. Üstelik doğru adımların atılması ve sektörün desteklenmesi halinde bu rakamı çok daha yukarılara çıkarmak mümkün...

Yeni gelişen bir sektör

Ülkemizde medikal üretimi 1980'li yıllardan itibaren ivme kazandı. Medikal alet ve malzeme üreten firmalar ağırlıklı olarak Ankara, İzmir, İstanbul, Bursa, Adana, Gaziantep, Samsun ve Trabzon'da yer alıyor. Sektörde Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankası'na (TİTUBB) kayıtlı 13 bin 170 firma bulunuyor. Bunlardan bin 509'u üretici firmalardan oluşuyor.

Türkiye medikal sektöründeki yarışa geç katılsa da firmaların kendi kaynakları ile Ar-Ge ve teknolojiye yaptıkları yatırımlar sayesinde son 10 yılda ihracatta önemli gelişmeler yaşandı. Verilere göre son 10 yılda dörde katlanan medikal sektörü ihracatı 2006 yılında 108.7 milyon dolar seviyesindeyken, 2016 yılında 507.9 milyon dolara ulaştı. Geçtiğimiz yıl en fazla medikal ihracatı yaptığımız ilk 10 ülke sırasıyla Almanya, Çin, Irak, Hollanda, Fransa, Azerbaycan, Suriye, İtalya, KKTC ve ABD oldu. Sektörün 2016 ihracatında ilk sırada, "Tıpta, cerrahide, dişçilikte ve veterinerlikte kullanılan diğer alet ve cihazlar" yer aldı. 

İthalat ihracatı altıya katlıyor

İhracattaki olumlu ilerlemeye karşın ithalat halen yüksek seyretmeye devam ediyor. Geçtiğimiz yıl tıbbi malzemede 2 milyar 980 milyon dolarlık ithalat gerçekleşti. Bu dönemde en fazla ithalat ABD, Almanya, Çin, İtalya, Japonya, Malezya, İrlanda, Fransa, İsviçre ve İngiltere'den yapıldı. 2017'nin 6 aylık döneminde yapılan ithalat ise 1.4 milyar dolar oldu. Yüksek teknolojiye sahip medikal araçlar ve cihazlar ithalatta ilk sırada bulunuyor.

Yeterli değil

İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamülleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Murat Akyüz, medikal sektörünün stratejik sektör olarak desteklenmesi gerektiğine dikkat çekerek şunları söyledi:

"Medikal ihracatımız son 10 yılda dörde katlanmasına rağmen sektörün potansiyelini ve dünyadaki büyükleri göz önüne aldığımızda mevcut rakamları yeterli görmüyoruz. İKMİB olarak medikal sektörüne duyduğumuz inançla firmalarımızı dünya pazarlarına açılmaları için gerek fuarlar gerekse sektörel ticaret heyetleri düzenleyerek destekliyoruz. Avrupalı ya da ABD'li firmaların seviyelerine ulaşmamız için daha çok çaba harcamalıyız ancak firmalarımızın bunu tek başlarına yapmaları zor. Ar-Ge ve yenilikçilik yatırımları ile katma değeri yüksek stratejik ürünlerin desteklenmesi gerekiyor."

Almanya sektörün kaymağını yiyor

ABD, Almanya, Güney Kore gibi devler medikal ve tıbbi cihazlar alanında teknolojiye yön veren ülkeler olarak dikkat çekiyor. Geçtiğimiz yıl Almanya'nın medikal ihracatı 36.4 milyar dolar, İtalya'nın 8.5 milyar dolar, Güney Kore'nin ise 4.1 milyar dolar olarak gerçekleşti. 


Medikal alet sektörünün küresel ticaret hacmi 2015 yılı sonu itibariyle 1 trilyon 170 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşmış durumda. Yüksek teknoloji alanında küresel tıbbi alet pazarından en büyük payı alan beş ülke: ABD, Japonya, Almanya, Fransa ve İtalya şeklinde sıralanıyor. Bu ülkelerin küresel pazardan aldığı pay yüzde 67'yi buluyor.
AHMET SAFA TERZİ/İSTANBUL