Tükenmişlik sendromu -II-

Tükenmişlik  sendromunun uzun süre boyunca tedavi edilmeden ilerlemesine izin verilirse depresyon, kalp hastalığı ve diyabet gibi ciddi fiziksel veya psikolojik hastalıklara yol açabilir. 

Tükenmişlik sendromundan mustarip kişiler bunalmış hisseder, bulunduğu ortamdan kaçmayı veya tek başına bir tatile çıkmayı hayal ederler. Aşırı durumlarda duygusal boşluğu doldurabilmek için alkole veya aşırı yemeye yönelebilirler. Bu kişiler insanlarla ilişkilerinde çabuk sinirlenirler. 

Sabahları uyanmakta güçlük çekmek, gün içinde yaşanan halsizlik veya her şeyden bıkmışlık hissi, günlük işleri yaparken yaşanan isteksizlik, insanlarla iletişimden kaçınma, hiçbir şey yapmak istememe gibi duygular, yüksek iş temposuna ve şehir temposuna uyum sağlayamamak bu sendromun başlıca belirtileridir. Bu sendrom bağışıklık sistemini düşürerek kişiyi soğuk algınlığı, grip ve uykusuzluğa karşı daha duyarlı hale getirebilir. 

Genellikle tükenmişlik sendromu ile depresyon karıştırılır. Her ikisinde de motivasyon ve zevk alma azalır ancak depresyonda olumsuz duygular iş, aile, sosyal ilişkiler gibi tüm yaşam alanlarında kendini gösterirken tükenmişlik sendromu sadece işle ilgilidir. İş şartları düzelirse psikolojide de iyileşme olur. Tükenmişlik sendromu her ne kadar bireyin sosyal ve psikolojik yaşamını altüst etse de tedavisi mümkündür. Öncelikle mümkün olduğu kadarıyla bireyin severek icra edeceği bir iş ve ortamı bulması gerekmektedir. Kişi, işinde kendisini zorlayan durumları iyi belirlemeli ve olumsuzlukların değiştirilip iyileştirilmesi için gerekli çabayı sarf etmelidir.  İş saati içerisindeki molaları değerlendirmek ve tatil programları oluşturmak, nefes almayı sağlamaktadır. Bireyin her gün kendine ayırdığı en az yarım saati olmalıdır. Ayrıca istirahat etmek ve bu esnada kendisinde strese sebep olan şeylerden uzak durmak, düzenli egzersiz ve spor yapmak, dengeli beslenmeye çalışmak, kaliteli uyku düzenine sahip olmak çok önemlidir.  

Bireyin kendini iyi hissetmesine katkı sağlayıcı etkinlikler, hobiler, sanatsal faaliyetler, kitap okumak, sosyal çevreye sahip olmak, samimi arkadaşlık ilişkileri, ailevi sorunların çözümüne öncelik vermek, aile ile geçirilen vakitleri arttırmak bu hastalıktan kurtuluş yollarıdır. Birey gerektiğinde "hayır" demeyi öğrenmeli ve kendinden fazlasıyla taviz vermekten kaçınmalıdır.

Birey kendisini üzen yahut zorlayan durumları sözlü veya yazılı olarak ifade edebilmeli, bunları kendi içinde bastırmamalıdır. Empatinin ve anlayışın tesis edildiği bir çalışma ortamı, tükenmişliği önleyici faktörlerdendir. Bu hastalığa yakalanmamak için insan ilişkilerine, insan sıcaklığına, parayla satın alınamayacak şeylere biraz daha fazla önem verilmelidir. Ruhu beslemek, kendine ve sevdiklerine vakit ayırmak, deniz kenarında simit yiyerek martıları seyretmek, hayat akışının bazen tersine gitmek.. Paranın izini sürmektense özgürlüğü tercih etmek. Para için eğilip bükülmemek, kendi ilkelerinden feragat etmemek insanın kendisini tükenmişliğe karşı koruyan şeylerdir. 

Tükenmişlik sendromunda bence  asıl etken ise, insanı sadece para kazanma aracı olarak gören ve insanın huzuru ve sağlığını bu uğurda feda edebilen materyalist kapitalist anlayıştır. Önce insanın sağlığını mutluluğunu huzurunu ve rahatını düşünen ve her şeyi bu çerçevede planlayan bir anlayış asıl tedavi şekli olacaktır. İnsanı kurtaracak olan bu sistem bu anlayıştır.