Türk Telekom'dan 5G'de çığır açacak milli proje

 

RECEP BAHAR / STOCKHOLM

 

Türk Telekom, geleceği 5G ve yeni nesil teknolojilerle şekillendirmek üzere dünyanın önde gelen teknoloji şirketleriyle iş ortaklıklarına devam ediyor. Şirket, bu kapsamda, merkezi İsveç'in başkenti Stockholm'de bulunan Net Insight ile bir iş birliğini hayata geçirdi. Net Insight, uzun yıllardır senkronizasyon konusunda çalışıyor. Senkronizasyon özellikle 5G'de önem kazanan bir kavram. Kavramı somutlaştırmak için şu örneği verebiliriz: Süper Lig'de bir maç yayınını düşünelim. Maçı statta izleyen seyirci gol sevincini anında yaşıyor. Maçı IP TV'den izleyen 15 saniye, mobil üzerinden izleyen 20 saniye, uydu platformundan izleyen ise 30 saniye sonra gol sevincini yaşıyor. Alt kattaki izleyici 'gol' diye havaya zıplarken, üst kattaki izleyici henüz pozisyonun son hamlelerini izliyor. İşte bu noktada senkronizasyon (aynı anda gerçekleşmesini sağlama) devreye giriyor. İşte Türk telekom'un geliştirdiği bu proje ile 'zamansal gecikmeler' ortadan kalkacak. Bu konu sadece medyayı değil, finans, bankacılık vesaire gibi hayatın temel alanlarını ilgilendiriyor. Makinelerin birbiriyle iletişime geçeceği 5G'de ise çok çok önemli bir konu zira 5G teknolojisi belli bir gecikme süresi yaşandığında çalışmıyor. İşte Türk Telekom'un Net Insight ile birlikte geliştirdiği bu proje sayesinde bu gecikme süresi ciddi şekilde (teknik olarak ifade edersek nanosaniye mertebesinde) azalacak. Hatta Türk Telekom, 'gecikme süresini' azaltmada dünyada lider konuma gelecek. 

 

Ürün dünyaya pazarlanacak

 

Anlaşma ile Türk Telekom ve Net Insight'in 5G zaman ve frekans senkronizasyonu alanında geliştirdiği patentli teknoloji, Türk Telekom ve Net Insight ortaklığı ile ürünleştirilerek Türkiye dahil tüm dünyaya pazarlanacak. Söz konusu iş birliğinin imzaları, İsveç'in Stockholm kentinde düzenlenen etkinlikte Türk Telekom Üst Yöneticisi (CEO) Ümit Önal ve Net Insight CEO'su Crister Fritzson tarafından atıldı.

 

'Teknolojik dönüşüme öncülük ediyoruz'

 

İmza töreninde iş birliğinin detaylarına ilişkin bilgi veren Ümit Önal, Türk Telekom olarak, Türkiye'nin dijital dönüşümüne öncülük etmek ve geleceği, 5G ve yeni nesil teknolojilerle şekillendirmek için çalıştıklarını belirterek, bir teknoloji şirketi olmanın da ötesinde, milli sorumluluk anlayışıyla teknolojiyi insanın iyiliği ve faydası için üreten, geliştiren ve sektöre değer katan dünyadaki sayılı operatörler arasında yer almaktan gurur duyduklarını ifade etti.

Önal, şunları kaydetti: "İştiraklerimiz ile birlikte 5G alanındaki yetkin mühendislerimiz, teknolojilerimiz, ürünlerimiz ve testlerimizle küresel arenada 5G'nin gelişmesinde aktif rol alıyoruz. Mobil operatörler ve kritik zaman senkronizasyonu gereksinimi olan tüm sektörler için maliyetleri düşürecek, servis sürekliliğini artıracak bu yenilikçi çözüm için küresel pazarda önemli bir potansiyel görüyoruz. 5G'nin senkronizasyon ihtiyacı için gereken 1.500 nano saniye keskinliğin çok altında bir değere sahip olan ürünümüzle tüm bu ihtiyaçları karşılayabiliyoruz. Bu teknoloji ile birlikte Türk mühendislerimizin büyük başarısını göstererek ülkemizi uluslararası arenada en iyi şekilde temsil edeceğiz. Net Insight ile hayata geçirdiğimiz iş birliği ile bu teknolojinin ürünleştirilmesini ve dünyaya ihracını gerçekleştireceğiz."

 

Ürün fikri ve patenti Türk Telekom'a ait

 

Ümit Önal, senkronizasyonun 5G için kritik öneme sahip olduğunu vurgulayarak, yaptıkları çalışmalara ek olarak sektöre kazandırdıkları yeni nesil teknolojilerle 5G yolculuğunda Türkiye'yi öncü yapma yolunda hızla ilerlediklerini söyledi. Sadece Türkiye'de değil, ABD'de de 5G ve ötesi yeni nesil teknolojilerle ilgili çok önemli çalışmalar yaptıklarını aktaran Önal, şöyle devam etti: "Net Insight ile yaptığımız anlaşma, kendi mühendislerimiz tarafından 5G zaman ve frekans senkronizasyonu alanında geliştirdiğimiz patentli teknolojinin, Türk Telekom ve Net Insight ortaklığı ile ürünleştirilmesi ve Türkiye dahil tüm dünya pazarına sunulmasını kapsıyor. Projenin ürün fikri ve patenti Türk Telekom olarak bize ait. Altyapımızı açarak test süreçlerini biz gerçekleştirdik. Nihai ürün ortaya çıkma sürecinde ve sonrasında da Türk mühendislerimiz ile şebekelere uyarlanması ve yazılım geliştirmeleri ile desteğe devam edeceğiz. Ayrıca, bu ürünü kullanacak ilk telekom operatörü olacağız.

İş birliğimizi, Türk Telekom ve Net Insight olarak ortak geliştireceğimiz bu ürünün yerel ve global pazara satışından her iki tarafın da gelir elde edeceği bir model olarak kurguladık. Operatörlerin senkronizasyon maliyetlerini önemli ölçüde düşürecek, küreselde mobil operatörler için servis sürekliliğini artıracak 5G'nin piyasaya sürülmesini hızlandıracak bu yenilikçi ve benzersiz çözüm için önemli bir pazar potansiyeli görüyoruz."

 

Türk mühendislerin başarısı

 

Türk Telekom CEO'su Önal, 5G'nin yaygınlaşmasıyla veri iletim hızının yüksekliği ve düşük gecikmenin daha da önem kazanacağına işaret ederek, 5G'nin üretim sektörlerinde, fabrikalarda, cerrahi operasyonların uzaktan yapılmasında ve özellikle yaygınlaşacak mobil oyun pazarında devrim yaratacak yenilikleri beraberinde getireceğini söyledi.

2020 yılı itibarıyla sadece ABD'de kurulan mini 5G sahalarının (small cell) sayısının 400 bini aştığını anımsatan Önal, şu bilgileri verdi: "Dünyadaki 5G dönüşüm ihtiyacına bağlı olarak kısa ve orta vadede bu teknolojiye ihtiyaç duyacak milyonlarca uç nokta olacak. Bu da ne kadar önemli bir ihtiyacı gidermek üzere yola çıktığımızı ve sektöre ne kadar büyük bir katkı sağlayacağımızı net bir şekilde gözler önüne seriyor. Üstelik bu teknoloji yalnızca 5G ile de sınırlı kalmayacak, 6G ve sonraki teknolojilerin ihtiyaçlarına yönelik ürün geliştirmeleri devam edecek. Bu anlamda da teknoloji desteğimizi ve ürün ortaklığımızı uzun vadeli olarak sürdürmeyi hedefliyoruz.

Net Insight ile yaptığımız bu önemli iş birliği, dünyaya teknoloji ihraç etme konusunda ABD'deki Netsia-Juniper iş birliğimiz gibi, kararlılığımızı gösteren somut bir adım. Şirketimiz için özel bir anlamı da Türk mühendislerinin başarısını dünyaya göstermeye devam ediyor olmamız. Bunu hem Türk Telekom hem de ülkemiz için çok değerli bir kazanım olarak görüyor, Türk mühendislerinin ürettiği bu teknolojileri dünyanın hizmetine sunmaktan büyük gurur duyuyoruz."

 

Türkiye'de 5G ne zaman başlayacak?

 

Önal, 5G ihale sürecine ilişkin bir soru üzerine, resmi bir açıklama olmasa da daha önce açıklanan takvim çerçevesinde ihale yapılma ihtimali bulunduğunu söyledi. 5G'de ihalenin 2022'de yapılmasını beklediklerini ifade eden Önal, ilk uygulamaların ise 2023'te devreye girebileceğini kaydetti. 

 

 

Pazar potansiyeli yüksek

 

Net Insight CEO'su Crister Fritzson da Türk Telekom ile mobil operatör ağlarına uyarlanacak teknolojiler geliştirme konusunda uzun ve faydalı bir iş birliğine imza attıklarını ifade ederek, "Birlikte 5G ağları ve zaman senkronizasyonu alanında güçlü ve benzersiz bir yetkinliğe ve deneyime sahibiz. 5G'de çığır açacak bu yeni çözümümüz için küresel ölçekte büyük ve önemli bir pazar potansiyeli görüyoruz" dedi. Fritzson, geliştirilen teknolojinin nihai ürün haline ne zaman geleceğine yönelik bir soru üzerine, "Net Insight olarak bugün itibariyle aslında nakliyesini sağladığımız senkronizasyon ürünümüz var, dördüncü çeyrekte Türk Telekom'a nakliyesini yapmayı planlıyoruz. Ama bizim birlikte geliştirdiğimiz ürün, şebeke üzerinde olacak ve teslimatı 2023 sonu olacak. Bu da Türk Telekom'un 5G sistemleri gelişimi vesaire ile uyumlu olacak. Ürün geliştirme süreci yaklaşık olarak 18 ila 24 ay sürüyor" şeklinde konuştu.

 

 

Oyun değiştirici bir ürün

 

Türk Telekom Teknoloji Genel Müdür Yardımcısı Yusuf Kıraç ise ürünün gelişim sürecine ilişkin bilgi verdi. Patent başvurusunun yapıldığını anımsatan Kıraç, "Önce fikir bulundu ama bunu network'e uygulayabilmek için bir operatör, bir de üretici inisiyatifi lazım. Türk Telekom olarak biz hiçbir şey harcamadan Adana-İstanbul arasında denemesini yaptık. İstanbul'da 5G baz istasyonu ve Adana'daki fiber üzerinden yaptık bu testi. Biz Adana-İstanbul arası yaptığımız testte 50 ila 150 nano saniye arası değerlere ulaştık. Açıkçası ürünün oyun değiştirici noktası bu" ifadelerini kullandı.

 

 

Maliyetleri azaltacak, Türkiye'nin elini güçlendirecek

 

Senkronizasyon çözümü, haberleşme sektöründe 5G ve ötesi teknolojiler ile bu ürüne ihtiyaç duyan diğer sektörler için ABD'nin hükmettiği GPS bağımlılığı olmadan, mevcut şebeke ekipmanlarının da değiştirilmesine gerek kalmadan, zaman ve frekans senkronizasyonunun şebeke üzerinden iletiminde benzersiz bir yöntem sunuyor.

Bu teknoloji sayesinde 5G'ye geçen operatörlerin karşılaştığı en büyük sorunlardan biri olan GPS sinyali kesintilerine bağlı olarak yaşanabilecek servis kayıplarını önlemek için öncü bir çözüm üretiliyor. Çözümün sadece Türk Telekom şebekesinde değil, tüm dünyadaki mobil operatörlerin ve senkronizasyon gereksinimi bulunan sektörlerin kullanımına sunulması, önemli zaman ve maliyet tasarrufu sağlamasının yanı sıra hizmet sürekliliğini de artıracak.