Türkiye Libya’da da yapayalnız

RECEP BAHAR/ÖZEL ANALİZ

Küresel politikada ilginç bir durum yaşanıyor. Türkiye çatışmaların yaşandığı coğrafyalarda hangi ülkeye arka çıksa, karşı tarafta yer alanlara verilen destek artıyor.

Bunun en tipik örneği Suriye'de yaşanıyor. Suriye'de Türkiye ile aynı eksende yer alan tek ülke Katar... Astana Süreci'ni birlikte yürüttüğümüz Rusya ve İran, Esad yönetimini çatışmaların başladığı 2011'den bu yana kesintisiz olarak destekliyor. Çin'de Esad yanlısı bir politika izliyor.

ABD başta olmak üzere Fransa, İngiltere, Almanya, İtalya kısaca Batı dünyası Suriye coğrafyasında ciddi güce dönüşen PKK/YPG'yi destekliyor. İyice Türkiye karşıtı çizgiye savrulan Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri de (BAE) PKK/YPG yanlısı oldu. 

Aynı tablo Libya'da da var

Benzer bir tabloya Libya'da da şahit oluyoruz. Libya'ya Afrika, Avrupa ve Orta Doğu'dan paralı asker yağıyor. Paralı askerlerin tamamı General Hafter'in liderliğini yaptığı Libya Ulusal Ordusu saflarında savaşıyor.

Merkezi Bingazi'de bulunan Libya Ulusal Ordusu'na Wagner gibi Rus güvenlik şirketlerinin yanı sıra ABD, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Mısır, hatta Yunanistan, İtalya ve Fransa gibi Avrupa ülkeleri de destek veriyor. Buna karşılık Türkiye, Birleşmiş Milletler'in (BM) Libya'da yegâne hükümet olarak tanıdığı Ulusal Mutabakat Hükümeti'ne (UMH) arka çıkıyor.

UMH'ye Türkiye dışında destek veren tek ülke de Katar... İtalya önceden destek veriyordu ancak bu desteği geri çekmiş görünüyor.

Mutabakat sonrası azdılar

Türkiye son olarak 27 Kasım'da İstanbul'da Libya ile Deniz Yetki Alanları Sınırlandırmasına dair Mutabakat Muhtırası'nı imzalamıştı. Muhtıra Türkiye'nin Akdeniz'deki hareket alanını genişletmişti. Ancak çok sayıda ülke bu muhtıraya karşı çıkarak, Libya'da Hafter güçlerine verdiği desteği artırdı.

Özellikle Yunanistan ve İtalya, yaşanan bu süreç sonrasında dümeni Hafter'e kırdı. Son bir ay içinde  hem Yunanistan, hem de İtalya dışişleri bakanları Bingazi'ye giderek, Hafter ile görüştü.

Dünyadan savaşçı yağıyor

Öte yandan Hafter, savaşacak adam bulmakta da zorluk çekmiyor! Hafter, özellikle Sudan'dan gelen paralı askerlerle güçlerini takviye ediyor. Sudan'da Darfur'da faaliyet gösteren iki ayrı gruptan 500 kadar milis Hafter saflarında savaşıyor. Hafter saflarında savaşan Sudanlı milis sayısı ise 3 bini geçti. Birleşmiş Milletler, bu ay başında yaptığı açıklamada, Sudanlı milislerin Libya'da savaşmasının Libya'nın bütünlüğüne doğrudan tehdit oluşturduğunu belirtmişti.

Hafter'in yanında saf tutanlar

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e yakınlığı ile bilinen Yevgeni Prigojin'e ait Wagner Grubu'nun Libya'ya getirdiği 25 Rus pilot savaş uçaklarıyla göreve çıkıyor.

Mısır, BAE ve Fransa'nın askeri yetkilileri Hafter'e taktiksel danışmanlık sağlıyor. Yetmedi Çadlı isyancı silahlı grup, 700 kadar savaşçısıyla yine Hafter'in yanında yer alıyor. Yaklaşık bin Cancavid milisi de Hafter'in başkente yönelik saldırılarında kritik Cufra hava üssünü koruyor.

Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin aksine para ve silah sıkıntısı çekmeyen Hafter'in 7 bini eğitimli 25-30 bin kişilik bir güce sahip olduğu ileri sürülüyor. 

Oysa Türkiye'nin desteklediği UMH, BM'nin "Libya'ya silah satışını kııstlayan" kararı gereği silah bulmakta da zorluk çekiyor. Libya'nın doğusundaki silahlı güçlerin lideri Hafter, başkent Trablus'u ele geçirmek için 4 Nisan'da saldırı emri vermiş, bunun üzerine uluslararası meşruiyete sahip UMH birlikleri de karşı operasyon başlatmıştı. Bu operasyon devam ediyor.