RECEP BAHAR / HABER ANALİZ

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2018 yılına ilişkin Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması sonuçlarını açıkladı.

Araştırmaya göre, en yüksek gelire sahip yüzde 20'lik grubun toplam gelirden aldığı pay, 2018'de bir önceki seneye kıyasla 0.2 puan artarak yüzde 47.6 ve en düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun payı 0.2 puan azalarak yüzde 6.1 oldu.

Böylece dünyada gelir adaletsizliğinin en yüksek olduğu ülkeler arasında yer alan Türkiye'de 'gelirdeki çarpık düzen' daha da derinleşmiş oldu! Dahası toplumun en zengin yüzde 20'sinin gelirinin, en yoksul yüzde 20'sinin gelirine oranı 7.5'ten 7.8'e çıktı. Aslında ülkemizde varlıklı kesim servetini gizlediğinden bu oran gerçekte çok daha yüksek.

TL bazında gelir artmış fakat...

Türkiye'de ortalama yıllık eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert geliri, geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 12.2 artarak 21 bin 557 liradan 24 bin 199 liraya ulaştı. Ancak 2018 sonunda yıllık enflasyon yüzde 20.3 gerçekleştiğinden, Türk halkı reel gelir açısından yoksullaşmış oldu.

Toplam eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert gelirleri içinde en yüksek payı, yüzde 48.5 ile bir önceki yıla göre 0.4 puan azalan maaş ve ücret gelirleri aldı. İkinci sırayı yüzde 20.1 ile önceki yıla göre 0.4 puanlık artış gösteren sosyal transfer gelirleri alırken bunu yüzde 18.8 ile 2017 yılına göre 0.8 puan azalan müteşebbis gelirleri izledi.

Tarım gelirlerinin müteşebbis geliri içindeki payı 2017 yılına göre 1.4 puan artarak yüzde 22.9 olurken, emekli ve dul-yetim aylıklarının sosyal transferler içindeki payı önceki yıla göre 0.4 puan azalarak yüzde 91 olarak gerçekleşti.

Yoksulluk da arttı

Dahası yoksulluk oranı 2017'ye kıyasla 1.1 puan artarak yüzde 21.2 oldu.

Tek kişilik hane halklarının yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 1.4 puan artarak yüzde 9.6, tek çekirdek aileden oluşan hane halklarının yoksulluk oranı 0.4 puan artarak yüzde 12.9, en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hane halklarının yoksulluk oranı ise 0.9 puan artarak yüzde 18.8 olarak hesaplandı.

Okuryazar olmayanların yüzde 27.5'i, bir okul bitirmeyenlerin yüzde 23.6'sı yoksulken, bu oran lise altı mezunlarda yüzde 12.1, lise ve dengi mezunlarda yüzde 5.8 oldu. Yükseköğretim mezunları yüzde 2.2 ile yoksulluk oranının en düşük gözlendiği grup olarak belirlendi. 'Sürekli yoksulluk' oranı ise yüzde 12.7 oldu.

Bu konutlarda yaşanmaz

Nüfusun yüzde 59'u kendilerine ait bir konutta otururken, yüzde 39.6'sı konutunda 'yalıtımdan dolayı ısınma' sorunu, yüzde 36.2'si 'sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi' ve yüzde 24.8'i 'trafik veya endüstrinin neden olduğu hava kirliliği, çevre kirliliği veya diğer çevresel sorunlar' yaşadı.

Nüfusun, yüzde 70.4'ü konut alımı ve konut masrafları dışında taksit ödemeleri veya borçları olduğunu, yüzde 58.3'ü evden uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayamadığını ve yüzde 11.5'i konut masraflarının hanelerine çok yük getirdiğini beyan etti.

Gini katsayısı cin gibi çarptı

Gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan ve sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, 1'e yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı ifade eden Gini katsayısı, 2018'de bir önceki yıla göre 0.003 puan artışla 0.408 olarak tahmin edildi.