Türkiye'den çalınan eserler Danimarka'da

HABER MERKEZİ

İslamın doğuşundan 19. yüzyıla zengin sanat koleksiyonunu barındıran müzede, Türkiye'den kaçırılan ve Ankara'nın resmen iadesini istediği çok sayıda eser dikkat çekiyor.
Onlar arasında Diyarbakır Sfenks Figürü, Akşehir Seydi Mahmud Hayrani Türbesi'ne ait sanduka, Hacı Bayram Veli Türbesi şamdanı da var. Osmanlı İmparatorluğu fermanı, el yazmaları, seramik, minyatürlerin bulunduğu serginin en ilgi çeken bölümü, İslam-Türk-Arap coğrafyasında o dönemin liderleri adına basılmış madeni paralar koleksiyonu.
Selahaddin Eyyubi'den Fatih Sultan Mehmed'e, Gazneli Mahmud'tan Selçuklu hükümdarı Alparslan'a, Şah İsmail'den Memlük Sultanı Baybars dönemine kadar kullanılmış paraları görmek mümkün.
Müze ahşap eserler, seramik ve cam, maden sanatı, etnografya, taş sanatı, halı, el yazmaları, minyatür ve hat sanatı bölümlerinden oluşuyor. İslam eserleri bölümü girişinde Müslümanların kıblesi Kabe'in 1880'lerde Hollandalı Snouck Hurgronje'nin çektiği fotoğraf da yer alıyor.
Yahudi asıllı iş adamı ve sanat koleksiyoncusu Christian Ludvig David'in (1878-1960) bir dönem yaşadığı evi 1945'te müzeye dönüştürdü. David Samling Müzesi, İskandinavya'nın en büyük İslam eserleri koleksiyonu olarak nitelendiriliyor.
Koleksiyon 1960 yılında ölen David'in kurduğu vakıf tarafından muhafaza ediliyor. 2005 ve 2009'da restorasyondan geçen 'hazine sandığı', "Danimarka'da en seçkin müze" olarak tanımlanıyor.
Evin her odasının kapısını açtığınızda zengin İslam eserleriyle karşılaşıyorsunuz.

Türkiye hangi eserlerin iadesini istedi?

Avrupa'da sergilenen İslam coğrafyası eserleri ana vatanlarından 'kaçırıldığı' iddiasıyla uzun yıllar tartışma konusu oldu. David Koleksiyonu da yıllar geçtikçe azaldı. Bunun sebebi eserlerin diğer müzelere ve şahıslara satılması. Müzede Türkiye'den çıkarılmış çok sayıda değerli eser bulunuyor.
Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı, David Koleksiyonu'nda bulunan 7 eserin iadesini istiyor. Onlar, "Diyarbakır Sfenks Figürü, Akşehir Seydi Mahmud Hayrani Türbesi'ne ait sanduka, Cizre Ulu Camii'ne ait kapı tokmağı, Nuruosmaniye Kütüphanesi'ne ait Kur'an-ı Kerim yaprakları, Hacı Bayram Veli Türbesi şamdanı, Eşrefoğlu Camii halısı.
Ancak David Samling Müzesi, eserleri iade etmeyeceği yönündeki görüşünü bakanlığa iletmişti. Kültür ve Turizm Bakanlığı 17 farklı ülkedeki ve 55 parça eserin Türkiye'ye iade edilmesini istiyor.

En fazla tarihi eserin bulunduğu ülkeler ABD, Almanya, Bulgaristan ve Danimarka.
Ayrıca Rusya, İngiltere, İsrail, İrlanda Cumhuriyeti, İskoçya, İtalya, Macaristan, Moldova, Polonya, Portekiz'den eserlerin geri gönderilmesi için talepte bulunuldu.