Türkiye'nin yeşil varlığı yangınlarla sınanıyor

Türkiye, Akdeniz iklim kuşağında yer alması nedeniyle orman yangınları açısından yüksek risk taşıyan bir ülke konumunda.

Özellikle son yıllarda artan sıcaklıklar, düşük nem oranı ve şiddetli rüzgarlar, orman yangınlarının hem sıklığını hem de etkilediği alanı önemli ölçüde artırdı. Ülke orman varlığının %57'sinin yüksek riskli bölgelerde bulunması, bu durumu daha da kritik hale getiriyor.

Yangın İstatistikleri ve Vahim Tablo

Türkiye'de orman yangınlarının genel seyrine bakıldığında endişe verici bir artış trendi gözlemleniyor.

1937-2024 yılları arasında toplamda 126 bin 268 orman yangını çıkarken, bu yangınlarda 1 milyon 907 bin 265 hektar alan kül oldu.

88 yıllık süreçte yıllık ortalama yangın sayısı 1435 iken, son 10 yılda (2015-2024) bu ortalama 2732'ye yükseldi. Özellikle 2024 yılında çıkan 3 bin 800 yangın, son çeyrek asırda orman yangınlarında dramatik bir artış yaşandığını gözler önüne seriyor.

İnsan Faktörü ve İklim Değişikliği: Yangınların Başlıca Nedenleri



Orman yangınlarının büyük çoğunluğu maalesef insan kaynaklı. Resmi istatistiklere göre, son 5 yılda yaşanan orman yangınlarının %87'si insan kaynaklı sebeplerle gerçekleşti.

Bu yangınların %54'ü piknik ateşi, çoban ateşi, sigara, anız yakma gibi ihmallerden kaynaklanırken, %40'ının nedeni bilinmiyor ve sadece %4'ü kasıtlı olarak çıkarılıyor.

İklim değişikliğinin de etkisiyle artan sıcaklıklar ve kuraklık, yangın riskini artıran önemli bir doğal faktör olarak karşımıza çıkıyor.

Yangınların Orman Ekosistemine Etkileri

Orman yangınlarının sadece ağaçları değil, tüm ekosistemi derinden etkilediği biliniyor:

Biyolojik Çeşitlilik Kaybı: Yangınlar, ormanlarda yaşayan binlerce canlının yaşam alanlarını yok ediyor, birçok türün neslinin tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kalmasına neden oluyor.

Toprak Erozyonu ve Su Kaybı: Canlı ve cansız örtünün yok olmasıyla toprak koruma özelliği azalıyor, erozyon ve sel-taşkın gibi doğal afetlerin riski artıyor. Toprağın su tutma kapasitesi azalırken, yüzeysel akış artıyor ve toprak niteliği bozuluyor.

İklim Değişikliği Üzerine Etki: Yanan ormanlar, karbon salınımının artmasına ve sera gazı etkisi oluşmasına neden olarak küresel ısınmayı daha da hızlandırıyor.

Ekosistem Hizmetlerinde Kesinti: Ormanların sunduğu toprak koruma, karbon depolama, oksijen üretme, su üretimi, iklim düzenleme gibi hayati ekosistem hizmetlerinde ciddi kesintiler yaşanıyor.

Ekonomik ve Sosyal Etkiler: Orman ve orman ürünlerine dayalı turizm, sağlık, spor, avcılık gibi sektörler olumsuz yönde etkilenirken, yangınların yaşandığı bölgelerde yaşayan insanların yaşam kalitesi de düşüyor.

Gelecek İçin Acil Eylem Şart

Türkiye'de orman varlığının yangınlardan korunması için hem bireysel hem de kurumsal düzeyde acil ve kapsamlı önlemler alınması gerekiyor.

Yangın önleme çalışmaları, erken uyarı sistemleri, hızlı ve etkin müdahale ekipleri, yanan alanların ağaçlandırılması ve halkın bilinçlendirilmesi bu sürecin temel taşlarını oluşturuyor.

Unutulmamalıdır ki, ormanlar sadece birer ağaç topluluğu değil, aynı zamanda gelecek nesillere bırakacağımız en değerli doğal mirasımızdır.