Ukrayna ziyareti işe yaramadı

Ukrayna krizinde tansiyon çözüm için ortaya konuşan çeşitli girişimlere rağmen düşmüyor. Bu bağlamda son olarak Rusya ve ABD'den karşılıklı ağır suçlamalar geldi. Rusya Devlet Başkanlığı (Kremlin) Sözcüsü Dimitri Peskov, Doğu Avrupa'ya binlerce asker daha göndereceğini duyuran ABD'nin çatışma ortamını daha da alevlendirdiğini ifade ederek, NATO'nun doğuya doğru genişleyeceğine dair, ülkesi Rusya'nın endişelerinin "tamamen haklı" olduğunu belirtti. Peskov ayrıca, Moskova'nın 'kendi güvenliğini ve çıkarlarını korumak için' gerekli önlemleri alacağını da sözlerine ekledi. Bu hafta bölgeye yeni asker takviyesi yapacağını açıklayan ABD'den ise önceki gün Rusya'nın Ukrayna'ya saldırı için bahane aradığı suçlaması geldi. Rusya'nın, Ukrayna'ya olası bir saldırı için bahane olarak kullanmak üzere 'çok sert bir propaganda videosu' hazırladığını iddia eden ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcüsü John Kirby, söz konusu videoda Ukraynalı askerlerin ya da gizli servis üyelerinin "Rusya egemenliği altındaki bölgelere ya da Rusça konuşan insanlara" yönelik bir saldırıda bulunuyormuş gibi gösterileceğini savundu.

Ukrayna itidalli

ABD'den ateşi körükleyen bu açıklamalar gelirken topun ucundaki Ukrayna'nın itidalli açıklamalar yapması dikkatlerden kaçmıyor. Ukrayna Savunma Bakanı Oleksey Reznikov, Rus askeri kuvvetlerinin hareketlerine rağmen panikten uzak durulması gerektiğini ifade etti. 'Ciddi bir çatışma riskini' şu an için 'düşük' gördüğünü dile getiren Reznikov, Rusya tarafından körüklenecek olası bir 'iç istikrarsızlığın' daha büyük bir tehlike olduğunu kaydetti.

Türkiye'nin girişimi etkili olacak mı?

Bölgedeki aktörlerden bu açıklamalar ve hamleler gelirken, Ukrayna krizinde Türkiye'nin başlattığı diplomatik girişimin nasıl etkisi olacağı merak ediliyor. Kiev ile Moskova arasındaki gerilimi yatıştırmak için arabulucu olma teklifini iki ülkeye ileten Ankara'ya Ukrayna olumlu yanıt verirken, Rusya henüz net bir yanıt vermiş değil. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy'nin daveti üzerine Türkiye ile Ukrayna arasındaki Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey'in 10'uncu Toplantısı'na katılmak üzere 3 Şubat'ta Ukrayna'ya gitti. Zelenskiy'le ikili görüşmenin ardından açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan, 'stratejik ortak' olarak nitelediği Ukrayna'yı 2 yıl aradan sonra tekrar ziyaret etmekten büyük bir memnuniyet duyduğunu dile getirdi. Erdoğan, "Türkiye olarak yangına körükle gitmek yerine tansiyonu nasıl düşürürüz mantığı ile hareket ediyoruz. Krizin, Ukrayna'nın toprak bütünlüğü ve MİNSK anlaşmaları çerçevesinde barışçı ve diplomatik yöntemlerle sona erdirileceğine inanıyoruz. Kırım da dahil olmak üzere Ukrayna'nın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü desteklemeye devam ettiğimizi tekrarlamak istiyorum" ifadelerini kullandı. Türkiye'ye Kırım Platformu'na katılımı için teşekkür eden Ukrayna lideri Zelenskiy ise "Savaşı bitirme yolunda Ukrayna ile Rusya arasında arabulucu olma inisiyatifi için Sayın Cumhurbaşkanına teşekkür ediyorum. Bu ziyaret Ukrayna'nın dostunun kim olduğunu, bizim yanımızda kimin durduğunu gösteriyor. Ukrayna bunu her zaman hatırlayacaktır" dedi. Türkiye ile savunma sanayisi ve havacılıkta iş birliği anlaşmaları imzaladıklarına dikkat çeken Zelenskiy, "Bunlar stratejik ortaklığımızın itici güçlerinden biridir. Amacımız ortak savunma projeleri, ortak teşebbüsler kurmak, tecrübe ve teknoloji paylaşımı yapmak. Bugün imzaladığımız anlaşmayla, Bayraktar TB2 İHA'larının Ukrayna'daki üretimi genişletilecek" ifadelerini kullandı.

Tarafsız olmadan arabulucu olunmuyor

Erdoğan-Zelenskiy görüşmesinden sonra iki lider tarafından yapılan açıklamalar ve imza atılan anlaşmalar, Rusya'nın Türkiye'nin arabuluculuk teklifine soğuk bakmasına neden olacak şeyler içeriyor. Bu kapsamda Türk insansız hava araçlarının (İHA) Ukrayna'da üretilmesine dair anlaşma Rusya'nın zaten dile getirdiği rahatsızlığını daha da artıracak gibi görünüyor. Zira Ukrayna, Ekim ayında ülkenin doğusundaki ayrılıkçı milislere yönelik Bayraktar TB2 araçlarının ilk kez kullanıldığını açıklamış, Rusya bu konudaki sert tepki göstermişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Ukrayna ziyaretinden sonra, Türkiye'nin arabuluculuk girişimine prensipte açık oldukları mesajı veren ancak temkinli bir yaklaşım sergileyen Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Türkiye'ye gerçekleştirmesi beklenen ziyaret üzerindeki belirsizlik daha da artmış oldu.

Türkiye'nin girişimleri ABD'yi memnun etti

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Ukrayna lideri Zelenskiy arasındaki görüşme ve imzalanan anlaşmalar, Türkiye'nin Kiev ile Moskova arasında arabulucu olma girişimi şimdiden kadük kalmasına neden olabilir. Meseleye diplomatik çözüm bulma girişimleri şimdilik neticesiz kalırken, ABD yönetimi Türkiye'nin Ukrayna açıklamaları ve girişimlerinden memnuniyetini dile getirdi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, günlük basın brifinginde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Kiev ziyaretini ve Türkiye'nin Ukrayna'ya insansız hava aracı satışını değerlendirdi. Biden yönetiminin bu satışlardan ve bölgede Türk İHA'larının kullanılmasından kaygılı olup olmadığı sorusu üzerine Ned Price, "Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kiev'i ziyaret ediyor ve Türkiye gibi bir NATO müttefiki ile Ukrayna arasındaki bu savunma işbirliğinin bölgesel istikrarı ve Ukrayna'nın kendini savunma kabiliyetini güçlendirdiğini düşünüyoruz" dedi. Price, "Türkiye kıymetli bir NATO müttefikidir. Türkiye bir NATO ittifakı üyesidir. Türkiye, bu soruyla ilgili NATO'nun yaptığı birçok sert açıklamaya imzasını atmıştır" diye konuştu.