Vatikan'da Türkiye tarihi araştırılacak

Ocak ayında başlayan projede, 12 yüzyılı kapsayan, yatay uzunluğu 85 kilometreyi bulan milyonlarca doküman sayesinde Türkiye, Osmanlı Devleti'nin ilk var oluşundan 1940'a kadar olan dönemi kapsayan yüz binlerce gizli belge, mektup, yazışma ve el yazması eserin gün yüzüne çıkmasını sağlayacak.

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü'nün desteği ile gerçekleşmekte olan ve toplam bir yıl sürecek olan projenin ilk ayağı, 1800 ile 1939 tarihleri arasındaki belgelerin araştırılmasını ve kataloglanmasını kapsıyor.

Projeyi yürüten akademisyen Canan Parmaksızoğlu, proje bitiminde bir kitap hazırlayacaklarını açıkladı.

Parmaksızoğlu, projenin neden büyük önem taşıdığını şu sözlerle anlattı: "Çünkü Vatikan Gizli Arşivleri'nde tarihimiz ile ilgili belgeler ilk kez tespit ediliyor, kataloglanıyor ve sonrasında bu belgelerin bilgisi bir kitap halinde yayınlanarak ilk kez Türkiye'deki ve tüm dünyadaki tüm araştırmacıların dikkatine ve bilgisine sunulacak. Vatikan Gizli Arşivleri'nde birçok devlete ait arşiv kataloğu bulunmasına rağmen, Türkiye Cumhuriyeti ve Osmanlı Devleti ile alakalı olarak bugüne dek hazırlanmış herhangi bir katalog yok. Neden mevcut olmadığı konusunda bir bilgi verilmiyor ancak benim kanaatimce Hıristiyan bir devlet olmadığımız için, farklı bir dinin hâkim olduğu bir devlet olduğumuz için olabilir. Bununla birlikte şu ana dek Vatikan Gizli Arşivleri'ne Türkiye'den araştırmacılar ilgi göstermemiş ve Türkiye ile alakalı bir araştırma talebi olmamış, dolayısı ile bir katalog hazırlama ihtiyacı da duyulmamış."

"Papalık istihbaratı Osmanlı döneminde çok kuvvetliydi..."

Yaklaşık 5 sene önce, Papalık-Osmanlı siyasi ilişkileri konusundaki doktora tezine dair araştırma yapmak için geldiğini belirten Parmaksızoğlu, "Arşivdeki tarihimiz ile belgelerin büyük bir kısmı, Türkiye ve Osmanlı topraklarından Papalığa, o zamanki adı ile Papalık Kilise Devleti'ne gönderilen ve buradan da topraklarımızdaki Papalık temsilciliklerine gönderilen mektup ve raporlardan oluşuyor" dedi.

Sultanlar ile Papalar arasında yazışmalara ulaştığını aktaran Canan Parmaksızoğlu, "Türkiye ve Vatikan Devleti arasındaki resmi diplomatik ilişkiler 1960 senesinde kurulduğu için, bu tarihe dek İstanbul'da 'vicariato apostolico' veya 'delegato apostolico' olarak adlandırılan Papalık gayri resmi temsilciliği bulunuyor. Bu temsilci çoğu zaman Sultan ile veya Osmanlı devlet adamları ile olan görüşmelerini, ya da Osmanlı Devleti'nde gelişen siyasi hadiseler hakkında Papalığa haber ve bilgi aktarıyor. Bu bakımdan tarihimiz ile ilgili bu yazışmalarda en çok dikkatimi çeken, o dönemde Papalık istihbaratının ne denli kuvvetli olduğu... Osmanlı vatandaşı olan gayrimüslimlerin de Osmanlı hükümeti ile iyi ilişkiler içerisinde olma gayreti" diye konuştu" diye konuştu.

HABER MERKEZİ