Yükselen dolar değil, asıl euro düşüyor!

Salı günü Avrupa Merkez Bankası Başkanı Jean-Claude Trichet Pekin'den bir açıklama yaparak, euro bölgesinde görülen ekonomik yavaşlamaya karşın faiz indirimi hazırlığı olmadığını belirtti. Yani euronun kısa vadede faizi değişmeyecek. Çünkü geçen çeyrekte yüzde 0,5 olan Avrupa büyümesi bu çeyrekte de pek değişmeyecek. AMB Başekonomisti Otmar İssing ise euronun düşünde İtalya'nın eurodan ayrılma söylentilerinin yol açtığı tepkiye işaret etti. Peki, euronun geleceği ne olacak? Euro ilk tedavüle çıktığında yükseleceği düşünülüyordu. Ancak, öyle olmadı. Hızla dolar karşısında değer yitirdi. Çünkü ABD ekonomisinde büyüme ve nominal faizler yüksekti. Fakat Bush iktidara gelince, daha doğrusu 11 Eylül'le birlikte ekonomide durgunluk başladı. ABD Merkez Bankası FED de sürekli canlanma için faizleri düşürdü. Yatırımlar da Avrupa'ya ve özellikle gelişmekte olan ülkelere aktı. Faiz indirimleri doların hızla değer yitirmesine neden oldu. Ta ki 2005 yılına dek. 2005 yılında ABD ekonomisindeki canlanma beklentileri oluştu. Tabii her bir veri açıklanmadan önce çeşitli beklentiler satın alındı. Bunların kimisi doların yükselmesine, kimisi de düşmesine neden oldu. Kısacası, çok oynak bir yapı izlendi. Ancak değişen euronun değeri değil, hep dolardı. Ta ki bu haftaya dek.Bu hafta Avrupa'da farklı gelişmeler oldu. Önce Almanya'da sosyal demokratların Kuzey Ren-Vestfalya'da ağır bir yenilgi almaları, ardından Fransa'da ve sonra Hollanda'daki referandumda Avrupa Anayasının reddi ve nihayet İngiltere'de referandumun göze alınamaması, euroya ağır bir darbe vurdu. Güçlü Avrupa hayali sarsıldı. Kısacası, bu kez yükselen dolar değil, aksine düşen euro. Üstelik ABD ekonomisinde canlanma beklentileri tersine çıkan datalarla tepetaklak giderken. Aşağıdaki grafikte de görüldüğü gibi, Japon yeninin son beş ayda dolar karşısında değeri yüzde 4 değişti. Oysa euronun dolar ve yen karşısında yüzde 10 değer yitirdiği biliniyor.Dolar-yen paritesiŞimdi ne olacak? Bize kalırsa euroyu satarak dolara geçme biraz abartılı oldu. Paritenin şu an geldiği nokta 1.227 civarında. Oysa, ABD ekonomisinin çok çabuk toparlanamayacağı ortada. Üstelik Avrupa hayali de henüz sona ermiş değil. Sadece ağır hasar görmüş durumda. Bu nedenle euronun bir süre sonra düzeltme yapabilir. Çünkü şu andaki aşırı düşüş ekonomik temellerden (fundamentaller) çok, siyasal gelişmelerden kaynaklanıyor. Üstelik, ABD'nin cari açığı da kapanmış değil, bütçe açıkları da.Hurşit Güneş / Milliyet